Auto-immuunziekten lijken deels te worden veroorzaakt door teveel zout in ons eten. Het kan verklaren waarom multiple sclerose tegenwoordig veel vaker voorkomt dan vroeger, suggereren drie publicaties die deze week in Nature zijn verschenen.

Waarbij wordt aangetekend dat Homo sapiens evolutionair nog altijd is aangepast aan Afrika beneden de Sahara, waar zout bovengemiddeld schaars is.

De auteurs, verbonden aan Yale, Harvard, het Broad Institute en Brigham & Women’s Hospital, komen elk op hun eigen manier tot de conclusie dat natriumchloride zowel bij muizen als bij mensen de productie bevordert van zogeheten T-helpercellen type 17. Van deze T_H17-cellen is bekend dat ze een belangrijke rol spelen binnen het immuunsysteem. Maar dat ze óók behoren tot de cellen die bij MS en andere auto-immuunziekten abusievelijk de aanval openen op gezond weefsel.

De drie groepen auteurs hebben elk een eigen hypothese over de oorzaak, en die verhalen lijken elkaar aardig te overlappen. Het maakt aardig plausibel dat een te hoog zoutgehalte in bepaalde weefsels een subtiel osmotisch drukevenwicht verstoort en dat het lichaam dan inderdaad kinase-enzymen gaat aanmaken die de vorming van T_H17-cellen bevorderen. En dat de pathogene eigenschappen van die cellen worden versterkt naarmate het zoutgehalte van hun omgeving stijgt.

De reden dat niemand dit ooit eerder heeft gemerkt, zou kunnen zijn dat voor proeven in vitro altijd het standaard zoutgehalte van menselijk bloed wordt aangehouden. Die concentratie is min of meer constant, onafhankelijk van de zoutinname. Autoimmuunziektes spelen echter niet in dat bloed maar in weefsel, en dáárin kan zout zich wel degelijk ophopen als je er te veel van eet.

Wat precies de functie is van deze zoutgevoeligheid is een raadsel. Op zich heeft het immers geen zin dat zout het immuunsysteem triggert, omdat T_H17-cellen er toch niets tegen kunnen aanvangen.

Er wordt al geopperd dat het zout in het bloed de immuuncellen juist koest moet houden tot ze op hun plaats van bestemming zijn beland. Dat conserveermechanisme zou dan zo in elkaar moeten zitten dat het precies verkeerd om gaat werken wanneer de zoutconcentratie hóger wordt dan die in bloed. In de prehistorie in Afrika beneden de Sahara was de kans nihil dat zoiets ooit gebeurde, maar de tijden zijn veranderd.

Gestudeerd wordt op klinische tests die de hypothese zouden kunnen bevestigen. Volgens Nature moet dat tamelijk gemakkelijk zijn te regelen: proefpersonen die te zout eten zijn er zat, en er is geen enkel ethisch bezwaar tegen om er een paar uit naam der wetenschap op een zoutarm dieet te zetten.

bron: Yale