Oxidatieve stress zaait atmosfeer in met jodium

Bewolking boven het strand wordt mede veroorzaakt door gestrest zeewier. Dat valt op te maken uit een publicatie op de website van PNAS, geschreven door een internationale groep onderzoekers met Martin Feiters (Institute for Molecules and Materials, Radboud Universiteit) als laatste auteur.

In het artikel wordt de jodiumchemie opgehelderd van bruin zeewier (Laminaria sp., ook bekend als ‘kelp’). Bekend was al dat deze zeewiersoorten grote hoeveelheden jodium accumuleren, maar onduidelijk was waarvoor precies.

Met röntgenabsorptiespectroscopie, uitgevoerd met straling uit een synchrotron van EMBL in Hamburg, hebben Feiters en collega’s nu achterhaald dat het jodium wordt opgeslagen in de vorm van negatief geladen jodide-ionen.

Veel spectaculairder is de ontdekking waar het wier die ionen voor gebruikt. Jodide blijkt de simpelste anti-oxidant te zijn die ooit in de vrije natuur is aangetroffen, en tevens de enige anorganische. Wanneer het wier wordt blootgesteld aan oxidatieve stress, scheidt het een deel van de jodidevoorraad af teneinde de aanstormende zuurstofhoudende radicalen onschadelijk te maken.

Het werkt zowel onder als boven water. Bij hoog water reageert het jodide bijvoorbeeld met waterstofperoxide. Bij laag water, als het wier droogvalt, reageert het met ozon uit de lucht. In dat laatste geval ontstaat een mist van jodiumdruppeltjes (I₂). En van zulke aerosolen is bekend dat ze wolkvorming bevorderen.

Hoe groot dat laatste effect is, moet nog worden onderzocht.

bron: Radboud Universiteit, PNAS