Nederland is wereldwijd de grootste producent van XTC, oftewel 3,4-methyleendioxy-metamfetamine (MDMA). Binnen het Nederlands Forensisch Instituut ondersteunen chemici de politie bij ontmanteling van illegale labs en bij de bewijsvoering.
Jorrit van den Berg zit het arrestatieteam op de hielen als het een mogelijk drugslaboratorium binnenvalt. De gepromoveerde analytisch chemicus moet de nog lopende reacties stoppen. Ook moet hij bewijsmateriaal verzamelen om de productiecapaciteit van het lab in te schatten.
Sinds anderhalf jaar werkt Jorrit van de Berg op de afdeling Verdovende Middelen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Na de afronding van zijn opleiding tot gerechtelijk deskundige mag hij deskundigenrapporten ondertekenen en als getuige-deskundige worden opgeroepen voor de rechtbank.
Drugsbijbel
Wat Van den Berg aantreft op zolders, in kruipruimten en boerenschuren is heel afwisselend. Van zeer amateuristisch tot zeer professioneel. Keurig ingerichte, geordende laboratoria worden afgewisseld met rommelige lokaties waar alles te smerig is om aan te pakken. Soms gaat het fout tijdens de fabricage. Brand of uit de hand gelopen reacties zijn voorbeelden. Het kan ook erger. Zo kent Van den Berg een zaak met een dodelijk slachtoffer, aangetroffen in een verwoeste schuur met een opengebarsten productieketel in het plafond. Maar nauwkeurig regelbare gesloten opstellingen met herwinbare grondstoffen en kwaliteitscontrolesystemen zijn ook mogelijk.
Het blijkt dat chemici vaak de recepten opstellen of van internet halen en aanpassen. De bijbel voor elke producent van synthetische drugs is het boek PiKHAL (Phenethylamines i Have Known and Loved), A Chemical Love Story. Dit boek, geschreven door de voormalige Dow-chemicus en farmacoloog Alexander Shulgin en zijn vrouw Ann, beschrijft de ervaringen van het echtpaar bij het bereiden en gebruiken van honderden hallucinerende en verdovende middelen. “Dit boek tref je regelmatig aan”, zegt Van den Berg. “De mensen die de recepten verzinnen zijn doorgaans geen amateurs. Als je op internetfora de discussies over syntheses van verschillende drugs en de getoonde chromatogrammen en MS(/MS)-spectra ziet, weet je dat je met goed opgeleide chemici te maken hebt die toegang hebben tot moderne analyseapparatuur. De politie heeft ooit een groep chemisch technologen uit Israël opgepakt die elk weekend naar Nederland kwam om XTC te synthetiseren.”
Er viel een dodelijk slachtoffer in een verwoeste schuur
met een opengebarsten productieketel
Loopjongens
Noodzakelijkerwijs loopt de wetgeving achter de feiten aan. De Opiumwet bestaat uit een vaste lijst van bekende verbindingen. Nieuwe synthetische drugs vallen daar dus niet direct onder. Op dit moment is vooral in de smartshops de drug Explosion (MDMC; 3,4-methyleendioxy-N-methylcathinon) bijzonder populair. Dit product wordt verkocht als kamerverfrisser maar in siders kopen het om een andere reden. Het effect van Explosion schijnt vergelijkbaar te zijn met XTC, maar er is natuurlijk niks bekend over bijeffecten of de gevolgen van gebruik op langere termijn. “Maar, zo lang het nog niet is verboden, is dit snel geld verdienen. Het produceren is in Nederland vermoedelijk wel strafbaar, omdat men waarschijnlijk niet over de juiste milieuvergunningen beschikt.”
Inmiddels heeft de Inspectie voor de Volksgezondheid via een persbericht laten weten dat dit product, gezien de werking, tot de geneesmiddelen kan worden gerekend. Omdat het niet als zodanig geregistreerd staat, mag het niet verhandeld worden.
De mensen die worden opgepakt op de productielokaties zijn vaak loopjongens. Het is een stuk moeilijker om de mensen achter de schermen op te pakken. Een gedeelte van de benodigde apparatuur kan legaal gekocht worden, weet Van den Berg en bedrijven hebben zich gespecialiseerd om productieketels en aanverwante apparatuur op maat te leveren. Sommige tabletteermachines zijn via de tweedehands handel uit de farmaceutische- en snoepindustrie afkomstig, maar tegenwoordig kunnen ze in India ook nieuw worden gekocht. Pilletjes komen in alle mogelijke vormen, kleuren en met verschillende logo’s op de markt.
De synthese van de drugs en het slaan van de pillen vindt overigens onder omstandigheden plaats die verre van ‘FDA-approved’ zijn. “Als je de omstandigheden ziet waaronder de pillen gemaakt worden, zou je al de lust tot slikken vergaan.”
Wereldproducent
Nederland is de grootste producent van XTC en XTC-varianten wereldwijd. In 2002 heeft justitie zes miljoen XTC-pillen in beslag genomen en 43 productieplaatsen ontmanteld. De Britse douane schatte enkele jaren geleden dat 95 procent van de in Engeland geslikte pillen uit Nederland komt. De Franse autoriteiten menen dat driekwart van hun pillen uit Nederland afkomstig is. De Amerikaanse DEA noemt zelfs een Nederlands aandeel in de wereldproductie van tachtig procent.
Een recent rapport doet echter vermoeden dat de productie steeds meer een internationaal probleem wordt. De rol van Nederland neemt af, maar vormt nog altijd een aanzienlijk deel. De verkoop en productie van XTC wordt steeds meer een globale industrie. |
http://www.tni.org/reports/drugs/crime1.pdf (Report: The ecstasy industry; Exploring the Global Market)
***Kader***
Moeder aller XTC
De oergrondstof voor de productie van XTC is sassafrasolie. Deze komt in de regel uit Zuid-Oost Azië. De etherische sassafrasolie wordt daar gewonnen uit de schors van de boom Cinnamom camphora of een van de Sassafras-varianten. De olie is rijk aan de stof safrol (3,4-methyleendioxyallylbenzeen), die in China omgezet zou worden in het meest gebruikte uitgangsproduct voor de productie van XTC: piperonylmethylketon (PMK).
Het zou voor de hand liggen om het probleem bij de bron aan te pakken. Hoewel alle partijen de noodzaak van samenwerking inzien om de grondstofproductie aan banden te leggen, ligt de justitiële samenwerking met China gevoelig vanwege de doodstrafproblematiek en de mensenrechtensituatie in dat land. Er worden wel administratieve gegevens uitgewisseld, maar nog geen persoonsgegevens.
Nog geen opmerkingen