IJzer in de oceaan zet bepaalde algen aan tot de productie van domoïnezuur, een berucht neurotoxine. Het idee om de opname van CO2 uit de atmosfeer te versnellen door algenbloei te stimuleren met extra ijzer zou dus wel eens minder slim kunnen zijn, zo waarschuwen Amerikaanse en Canadese onderzoekers in PNAS.

“Dit herinnert ons er weer eens aan dat we dénken dat we weten wat er in het leefmilieu gebeurt, maar dat we het in werkelijkheid helemaal niet weten”, aldus eerste auteur Charles Trick (University of Western Ontario).

De algen in kwestie zijn diatomeeën van het geslacht Pseudonitzschia. Sommige soorten van dat geslacht kunnen domoïnezuur ((2S,3S,4S)-4-[(2Z,4E)-6-carboxyhepta-2,4-dien-2-yl]-3-(carboxymethyl)pyrrolidine-2-carboxylzuur, C₁₅H₂₁NO₆) produceren. Dit neurotoxine bindt zich aan de glutamaatreceptoren van neuronen en veroorzaakt daardoor geheugenverlies, verward gedrag, en in ernstige gevallen een dodelijke hersenbeschadiging.

Het gif hoopt zich op in schelpdieren, en tijdens perioden van algenbloei kan de concentratie zó ver oplopen dat de consumptie van mosselen voor mensen levensgevaarlijk wordt. Voor meeuwen en zeeleeuwen trouwens ook.

Tot nu toe werd aangenomen dat Pseudonitzschia-soorten, die in diep water leven, geen domoïnezuur produceerden. Maar de experimenten van Trick tonen nu aan dat ze dat wel degelijk kunnen en dat ze het soms doen ook. In elk geval in water met een hoog nitraatgehalte (ureum is al eens aangewezen als trigger voor domoïnezuurproductie!) en met weinig ‘groene’, chlorofylhoudende soorten. Met als aanvullende voorwaarde dat er veel ijzer in het water zit.

Dat ijzer de groei van Pseudonitzschia stimuleert, was al eerder aangetoond. Dat zou dus kunnen komen doordat het toxine andere soorten vergiftigt.

Volgens Trick legt het een bom onder een hele reeks pogingen om op grote schaal ijzer te ‘zaaien’ in de oceanen teneinde algenbloei te veroorzaken. Het idee is dan dat die algen CO₂ absorberen en zo het broeikaseffect verzwakken.

Afgezien van het feit dat proefnemingen op kleine schaal niet overtuigend hebben kunnen aantonen dat het idee überhaupt werkt, is nu dus duidelijk dat het effect van ijzerbemesting wel eens onaangenaam verrassend zou kunnen zijn.

bron: PNAS, naturenews, BBC News