Het bedrijf SABIC heeft grote plannen in Europa. De producent van polyetheen en polypropeen wil wereldspeler worden op het gebied van commodity plastics. ‘Er liggen enorme uitdagingen in de basischemie.’

Het bedrijf SABIC rapporteerde over 2004 een winst van bijna 3 miljard euro bij een omzet van ongeveer 14 miljard, een winstmarge van twintig procent. Naar eigen zeggen is SABIC het grootste en meest winstgevende beursgenoteerde bedrijf van het Midden-Oosten. SABIC, een samentrekking van Saudi Basic Industries Corporation, nam in 2002 de petrochemie van DSM over en heeft grote plannen voor Nederland. Niet alleen zal voor de zomer het nieuwe hoofdkantoor in Sittard worden opgeleverd. SABIC wil ook anderhalf miljard euro in Europa investeren in nieuwe fabrieken.

Nog voor de zomer beslist men in Riyad definitief tot het uitbreiden van de productiecapaciteit in Nederland en Duitsland. Men verwacht in Geleen dat de opstart van EurOPE1, zoals het project heet, in 2009 zal plaatsvinden. EurOPE1 maakt SABIC tot een van de grootste producten van polyolefinen in Europa. SABIC is dus hard op zoek naar goede mensen. Recruiter Job Lindenbergh denkt honderd nieuwe mensen per jaar nodig te hebben. Daar stopt het niet overigens. De ambitie van Mohamed Al-Mady, de hoogste baas van SABIC, is om een global player te zijn. Er zijn gesprekken gaande met Chinese partijen over samenwerking, maar acquisities zijn zeker niet uitgesloten. Een investering op het Amerikaanse continent is ook te verwachten.

Bottleneck

“Petrochemie kan een bijzonder lucratieve tak van sport zijn als je het rendement over een periode van tien tot vijftien jaar, over de hele cyclus, bekijkt”, zeg Jef Vincent, hoofd van de afdeling Research & Technology bij SABIC. Hij geeft leiding aan een groep van zeventig onderzoekers. Het bedrijf spendeert tussen de een en anderhalf procent van de omzet jaarlijks aan onderzoek en ontwikkeling. De grootste bottleneck binnen de industrie voor R&D is goed personeel, denkt Vincent. “De instroom is natuurlijk tot een bedroevend niveau gezakt, maar ook het soort mensen dat de huidige opleidingen trekt is een probleem. Goede vakmensen vind je nog wel. Wij hebben echter behoefte aan mensen die vanuit research kunnen doorstromen naar andere functies in de organisatie. Dat soort mensen zie ik veel te weinig, terwijl het carrièrepad er nog wel ligt.”

Binnen de chemische industrie is wereldwijd een trend merkbaar richting life sciences. Hier liggen de hogere marges denken de bestuurders. En is de gevoeligheid voor economische schommelingen minder. “Maar je moet hoge prijzen niet verwarren met hoge marges”, zegt Vincent. “Elk product wordt uiteindelijk een commodity. Dat maakt procesoptimalisatie om de kosten te drukken essentieel. Veel life science-bedrijven blijken toch ook cyclisch te zijn. Nederland heeft een enorme traditie op het gebied van de chemische procestechologie. Veel basistechnologieën op dit gebied zijn zelfs in Nederland ontwikkeld. Graag zie ik dus wat meer aandacht voor de basischemie. De aanstellingen bij de universiteiten lijken bijvoorbeeld niet gericht op het in stand houden van deze kennis. Ik vrees voor de opheffing van leerstoelen op het gebied van polymeren. Kijk naar Delft en Twente. Dat baart mij zorgen.”

Massagebruik

SABIC kiest er nadrukkelijk voor om polyetheen en polypropeen te maken voor massagebruik. De plastics vinden afnemers in de verpakkingsindustrie, bij de producenten van plasticbuizen, bumpers en dashboards voor auto’s, et cetera et cetera. SABIC zal dus geen specifieke niches opzoeken of exotische toepassingen ontwikkelingen. “Wij maken nu eenmaal commodity plastics”, zegt Vincent. “Dat wil niet zeggen dat er geen uitdagingen zijn in de R&D. Het vergt juist meer creativiteit om binnen de gestelde kaders met goede ideeën te komen. Het is veel makkelijker om in het wilde weg iets nieuws te verzinnen. Ik denk niet dat de buitenwereld dat goed ziet. Wat wij recentelijk hebben gedaan op het gebied van mathematische modellering zie je niet zo gauw in de nanotechnologie of life sciences. “In het verleden heeft wel te veel het accent op optimalisatie van processen gelegen”, zegt Klaas Remerie. “Inmiddels is de strategie bijgesteld. Innovatie is essentieel voor een koppositie.” Remerie is als manager Basic & Explorative Research dan ook vrijgespeeld om de lange termjndoelen te bewaken.

De ontwikkeling van geheel nieuwe polymeren verwacht Vincent niet. “Kijk naar de problemen die Shell had met Carilon, of metalloceenkatalyse. Het is ook heel moeilijk. Etheen en propeen zijn de meest eenvoudige monomeren. Alles wat je extra wilt doen, kost geld en dat accepteert de markt over het algemeen niet. Wij werken dus met productplatforms waar we nieuwe applicaties voor zoeken. Vroeger waren bijvoorbeeld alle koffiezetapparaten en stofzuigers gemaakt van ABS. Heel sterk en duurzaam spul. Door handige opwaardering benadert polypropeen nu de eigenschappen van ABS tegen een fractie van de prijs. Hiermee vergroot je meteen de hele markt voor polypropeen. Dat zijn de uitdagingen in de commoditywereld. Het geeft onze mensen een enorme kick als ze na het hele ontwikkelingstraject ook daadwerkelijk bijvoorbeeld een auto zien rondrijden met een bumper die hier vandaan komt. Dat geldt net zo goed voor de operator natuurlijk.”

Veel kansen

“Noem nog maar eens een bedrijf dat anderhalf miljard in Nederland gaat investeren”, antwoordt recruiter Lindenbergh op de vraag wat SABIC aantrekkelijk maakt voor jonge afstudeerders. “De komende jaren liggen hier ontzettende uitdagingen. Het vraagt heel veel kennis en mensen om de fabrieken te bouwen. Maar die moeten ook draaiend worden gehouden en waarschijnlijk komt er extra research bij, dus voor chemici en chemisch technologen liggen hier heel veel kansen.” Vincent vervolgt: “Mensen die hier een paar jaar gewerkt hebben in technologische projecten, die kunnen zeggen: kijk, die fabriek daar draait nu voor vijf miljoen ton per jaar beter door mijn veranderingen. Dat is enorm motiverend.”

Het diversity-beleid van de onderneming strekt zich niet uit over de hele wereld. “In Saudi-Arabië werken er geen vrouwen voor SABIC”, zeg Vincent. “In de lokale cultuur werken mannen en vrouwen niet samen. Het is een gescheiden maatschappij in alle elementen van de samenleving. Buiten Saudi-Arabië past SABIC zich volledig aan de lokale normen en waarden aan. Hier in Geleen is bijna dertig procent van de onderzoekers in R&D vrouw.”

FEITELIJK

SABIC is in 1976 opgericht om het gas dat bij de Saudische oliewinning vrijkwam in klinkende munt om te zetten in plaats van af te fakkelen. Inmiddels levert het bedrijf wereldwijd tal van basischemicaliën, polyolefinen, metalen en kunstmest. De Saudische overheid heeft zeventig procent van de aandelen in handen, de rest wordt op de beurs verhandeld. SABIC is nu de vierde producent van polyolefinen van de wereld.