In 2016 besteedt de Rijksoverheid nog 4,4 miljard euro aan wetenschappelijk onderzoek, 400 miljoen minder dan in 2012. Die daling is nog groter dan gevreesd, schrijft het Rathenau Instituut.

Tegen die tijd bedragen de uitgaven nog 0,69 procent van het bruto binnenlands product (bbp), bijna een laagterecord binnen Europa en ver verwijderd van de 2,5 procent die internationaal als wenselijk wordt gezien. Uiteraard zit bij die 2,5 procent ook een bijdrage vanuit de industrie, maar de kans dat de Nederlandse industrie de eigen R&D-uitgaven daadwerkelijk zowat verdubbelt tot 1,81 procent van het bbp lijkt tamelijk gering.

Het Rathenau blijkt de moeite te hebben genomen om de begrotingen van alle ministeries voor de komende kabinetsperiode nauwgezet te ontleden, en alle uitgaven die iets met wetenschap te maken hebben bij elkaar op te tellen. Zo krijg je voor het eerst een totaalbeeld dat niet meer wordt vertroebeld door geschuif van het ene ministerie naar het andere.

De details zijn als Excel-file met het persbericht meegeleverd.

De daling lijkt vooral te gaan zitten in het wegvallen van de FES-gelden oftewel de aardgasbaten. De kabinetten-Balkenende hebben met dat geld allerlei innovatieprogramma’s en topinstituten opgetuigd, die na 2012 niet meer op verlenging van de financiering hoeven te rekenen. Daarnaast vallen enkele stimuleringsmaatregelen weg die vanwege de crisis zijn genomen, zoals de kenniswerkerregeling.

Alleen de rechtstreekse bijdragen aan universiteiten (de zogeheten eerste geldstroom) nemen nog een klein beetje toe.

De innovatiegerelateerde belastingvoordelen die het ministerie van EL&I het bedrijfsleven heeft beloofd, komen in de optelsom niet voor. Volgens internationale afspraken màg je zulke regelingen niet eens opvoeren als R&D-uitgaven, zelfs als je dat zou willen.

De inventarisatie houdt uiteraard geen rekening met regelingen waar het kabinet in de toekomst nog mee zou kunnen komen. Maar zoals de zaken er nu voor staan, is daar sowieso geen geld voor.

bron: Rathenau Instituut, De Volkskrant, NOS