“Ik krijg deze prijs voor mijn verdiensten op het gebied van duurzame afvalwaterzuivering”, zegt Gatze Lettinga, emeritus hoogleraar van Wageningen Universiteit. Sinds 2 jaar is hij niet meer direct betrokken bij zijn voormalige onderzoeksgroep. “Ik mocht nog zo’n twintig promovendi afleveren na mijn emeritaat in 2001. Dat was heel boeiend. De laatste is echter in 2007 gepromoveerd. Ik zet nu mijn ervaringen, inzichten en verwachtingen op papier.”

In juni neemt Lettinga de Lee Kuan Yew Water Prize in ontvangst. Hieraan is een geldbedrag verbonden van 140.000 euro. De prijsuitreiking vormt het hoogtepunt van de Singapore International Water Week.

Milieubescherming

“Eigenlijk had ik graag gezien dat niet alleen onze zuiveringsystemen waren beloond, maar vooral ook onze goede aanpak voor milieubescherming”, vertelt Lettinga. Hij ontwikkelde in de jaren zeventig de Upflow Anaerobic Sludge Bed-reactor, een anaeroob afvalwaterzuiveringsysteem dat geen energie verbruikt, maar juist opwekt in de vorm van het biogas methaan. Het systeem wint waardevolle stoffen, zoals meststoffen en organische bodemverbeteraars, terug en zo krijgt afval waarde. Hij werd er beroemd mee en probeert sindsdien milieutechnologie wereldwijd op de kaart te krijgen.

“Duurzaamheid heeft me altijd geïntrigeerd. Mijn drive was en is, werken aan concepten die werkelijk duurzame milieutechnologie ondersteunen. Zo moeten we stoppen met het schaamteloos met schoon water verdunnen van afval voor we het lozen. Geconcentreerd inzamelen is veel beter. Weg dus met die waterverspillende toiletpotten.”

Medio jaren negentig richtte buitengewoon hoogleraar Lettinga met zijn onderzoeksgroep de stichting EPRC (environmental protection & resource conservation) op om zich, als groep, sterk te maken voor zijn opvolging. “Er was geen gewone leerstoel op mijn specifieke vakgebied en ik maakte me zorgen of de importantie daarvan wel bij de universiteit was doorgedrongen.” Zijn gedrevenheid wierp vruchten af, want die gewone leerstoel kwam er.

Adviserende rol

Het EPRC is, na zijn vertrek, naar Lettinga vernoemd en heet tegenwoordig Lettinga Associates Foundation (LeAF). Een organisatie zonder winstoogmerk die zich met giften en inkomsten uit commerciële projecten inzet om duurzame milieutechnologie over de hele wereld toe te passen en de benodigde kennis over te dragen. Hij heeft er sinds 2004 een adviserende rol. “Ik blijf me verzetten tegen de dure, vaak gecentraliseerde afvalwaterzuivering in onze geïndustrialiseerde wereld. Het kan en moet anders: veel meer decentraal en door meer gebruik te maken van moderne anaerobe technologieën. Maar ik ben met emeritaat. Het houdt ook een keer op.”

Het geldbedrag dat aan de Singaporese prijs verbonden is, gaat, evenals eerdere prijzen, naar LeAF. Maar niet alles. “Mijn vrouw zei: houd nou zelf ook wat. Dat ga ik dit keer doen.”

Bron: C2W Life Sciences 9, 2 mei 2009