Eén afwijkende letter in het genoom is de oorzaak dat zo veel Nederlanders van nature blond zijn. En de afwijking zit niet in een gen maar in de regeling er van, schrijven Amerikaanse onderzoekers in Nature Genetics.

Het bijzondere daarbij is dat het gen in kwestie, genaamd KITLG, tevens een rol speelt bij de pigmentering van huid en ogen. En trouwens ook bij een reeks processen die daar niets mee te maken hebben zoals het gedrag van bloedstamcellen en de neuronen in de darmen. Toch heeft de mutatie (een A die door een G is vervangen) alleen merkbaar effect op de haarkleur - vandaar dat déze vorm van blondheid ook voorkomt in combinatie met bruine ogen..

Dát dat verband tussen G en blond bestond was al eerder aangetoond, maar alleen statistisch. De mutatie zit namelijk 350.000 basen van het gen vandaan, en het is ook lang niet de enige mutatie die statistisch gezien iets met blondheid heeft te maken. Dus het ligt niet direct voor de hand wat er precies gebeurt.

Stanford-onderzoeker David Kingsley en collega’s lijken er vooral achter te zijn gekomen door de genomen van gewone en witte muizen nog eens goed met elkaar te vergelijken, te puzzelen met een grote stapel literatuurgegevens, en een hele reeks muizenembryo’s te voorzien van telkens andere menselijke DNA-fragmentje om na te gaan wat die nu precies regelen. Daar kwam één fragment uit dat alleen in de haarzakjes een gen aanzet - inderdaad, het fragment waar die ene mutatie in zit.

Het gen in kwestie is dus KITLG, en het geheim is dat de mutatie de bindingssterkte verandert van een transcriptiefactor (LEF1) die de expressie van dat gen kennelijk alléén in de haarzakjes regelt. Door de mutatie daalt de expressie met eenvijfde, en dat is kennelijk voldoende om de haarpigmentatie te beïnvloeden.

Kingsley concludeert dat het, gezien dit verhaal, geen wonder is dat het zo zelden lukt om harde verbanden te leggen tussen genetische wijzigingen en afwijkende menselijke trekken.

bron: HHMI, Nature Genetics