Het conflict van de universiteiten met Elsevier over open access begint te escaleren. De afgelopen weken zijn wetenschappers benaderd met het verzoek om (hoofd)redacteurschappen bij Elseviertijdschriften neer te leggen, onthult het dagblad NRC.

Tegelijk maakt de universitaire koepel VSNU bekend dat met de Amerikaanse uitgever SAGE wél een akkoord over de geleidelijke invoering van open access is bereikt. Springer en Wiley zeten die stap al eerder.

Het gaat in Nederland om 46 hoofdredacteuren en 835 redacteuren. Volgens de VSNU verschilt de bereidheid tot medewerking per universiteit: het grootste succes werd gescoord in Nijmegen waar 32 van de 40 benaderde redacteuren ja zeiden.

Het conflict met Elsevier dreigde vorig jaar al uit de hand te lopen. Het komt er op neer dat de universiteiten hetzelfde willen blijven betalen aan Elsevier voor hun collectieve abonnementen, maar dat hun medewerkers daarvoor tevens het recht krijgen om open access te publiceren zonder bijbetaling. Dat voorkomt dat twee keer wordt betaald voor hetzelfde tijdschrift.

In eerste instantie wilde Elsevier er helemaal niet op ingaan, waarna de universiteiten dreigden om de abonnementen per 1 januari van dit jaar collectief op te zeggen. Uiteindelijk is besloten om ze nog één jaar in de oude vorm voort te zetten om verder te kunnen onderhandelen.

Maar volgens de Nijmeegse collegevoorzitter Gerard Meijer, die namens de universiteiten aan tafel zit, liggen de standpunten nog steeds mijlenver uit elkaar. En in een persbericht waarschuwt de VSNU dat het er naar uit begint te zien dat er per 1 januari 2016 nog steeds geen akkoord is en de abonnementen alsnog worden opgezegd.

In de tussentijd kunnen we nog oproepen verwachten om geen peer review meer voor Elsevier te doen, en vervolgens om niet meer bij ze te publiceren.