In Leiden is een onderzoek gestart naar het kweken van ‘bioartificiële’ menselijke hoornvliezen. Als dragermateriaal wordt daarbij een preparaat op basis van vissenschubben gebruikt, zo meldt het Nederlands-Taiwanese bedrijf Aeon Astron (AAE).

Het betreft een samenwerking van AAE met de afdeling Ooogheelkunde van het Leids Universitair Medisch Centrum, met subsidie van AgentschapNL (voorheen SenterNovem). In totaal is 1,5 miljoen subsidie beschikbaar, verdeeld over 2 jaar.

Het zou voor het eerst zijn dat het überhaupt lukt om een synthetisch hoornvlies (cornea) te kweken. Tot nu toe is corneale blindheid alleen te verhelpen door transplantatie; medisch gezien is dat wel te doen, maar de kosten zijn hoog en het tekort aan donorweefsel is nijpend.

Het nieuwe kweek-idee is ontwikkeld door onderzoekers van National Taiwan University in Taipei. Onlangs claimden ze in het tijdschrift European Cells and Materials dat tilapia-schubben een ideale ondergrond vormen voor het kweken van hoornvliescellen. Het oppervlak vertoont van nature precies de juiste poriën en ribbeltjes om deze cellen netjes uit te lijnen. Bovendien zijn de schubben biologisch afbreekbaar.

De onderzoekers kochten tilapia’s bij een lokale vishandel en namen monsters van de schubben. Die ontdeden ze eerst van los celmateriaal. Vervolgens diepten ze de poriën een beetje uit door behandeling met azijnzuur. Tot slot etsten ze met salpeterzuur de kalkcomponent weg. Elektronenmicroscoopopnames toonden aan dat het resterende collageen nog steeds de specifieke oppervlaktestructuur van de schubben vertoonde.

Vervolgens wonnen ze cellen uit hoornvliezen van konijnen en zaaiden die in op de ontkalkte schubben. Die bleken er inderdaad uitstekend op te groeien.

Het gaat overigens om een proof of principle. De onderzoekers zijn nog niet zo ver dat ze écht complete hoornvliezen in handen hebben gekregen.

bron: Aeon Astron