Eiwitmantel dient als drager voor enzymen

Nijmeegse onderzoekers hebben een tabaksvirus dusdanig gemodificeerd dat het werkende enzymen vormt aan zijn oppervlak. Die enzymen zitten bovendien op nanoschaal zo netjes geordend dat het de groep van prof. Jan van Hest een online-publicatie in Nature Nanotechnology (!) opleverde.

“Je zou het bionanotechnologie kunnen noemen, al is dat ook een beetje een fashion statement”, zo licht Van Hest desgevraagd toe. In zijn visie zit de natuur vol met verfijnde nanotechnologische processen. “Grote moleculen strak organiseren op een oppervlak is iets waar de hele chemische wereld tegenaan zit te hangen. Ons is het nu gelukt.”

Het gekozen enzym is CALB, oftewel lipase B uit Candida antarctica. Het virus, aardappelvirus X (PVX), heeft een mantel die ontstaat door zelfassemblage van 1270 identieke eiwitmoleculen. Door de modificatie wordt aan ongeveer een op de drie manteleiwitten een CALB-enzym gezet. Meer kan niet omdat de relatief grote enzymen anders het zelfassemblageproces in de weg zouden gaan zitten.

Proeven tonen aan dat de enzymen inderdaad katalytisch actief zijn.

Van Hest gaat nu proberen om een virus te maken met twee of meer verschillende enzymen op zijn mantel, dat een meerstapsproces kan katalyseren. In principe moet zoiets te maken zijn door een plantencel te infecteren met meerdere verschillende virussen tegelijk. Eerder onderzoek heeft al uitgewezen dat de manteleiwitten van die virussen dan vanzelf door elkaar gaan zitten.

bron: Radboud Universiteit