Binnen het Erasmus Medisch Centrum wordt gewerkt aan een vaccin tegen mesothelioom oftewel asbestkanker. Een eerste klinische test doet vermoeden dat de behandeling in elk geval geen kwaad kan, schrijven longarts Joachim Aerts en collega’s in het American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine.

Aerts hoopt in eerste instantie met zo’n vaccin het leven te kunnen verlengen van mensen die al mesothelioom hebben. Uiteindelijk droomt hij van een vaccin voor mensen die wél asbest hebben ingeademd maar nog niet ziek zijn.

Het vaccin wordt bereid uit onrijpe dendritische cellen uit het immuunsysteem van de patiënt zelf. Die worden in vitro blootgesteld aan antigenen uit de tumor van diezelfde patiënt. Na verdere rijping worden ze vervolgens weer ingespoten bij die patiënt, in de hoop da dit een immuunreactie tegen de rest van de tumor opwekt.

Na succesvolle proeven met muizen is nu dus een eerste klinische test gedaan met 10 mensen bij wie recent mesothelioom was vastgesteld. Dendritische cellen van 4 van hen werden daadwerkelijk blootgesteld aan hun eigen tumor, en dat leverde inderdaad aanwijzingen op dat die tumoren door het immuunsysteem werden aangevallen. 3 van de 4 tumoren krompen daadwerkelijk, al valt niet te bewijzen dat dat aan het vaccin lag.

Bij de andere 6 werd, wegens gebrek aan voldoende tumorweefsel, met succes een immuunreactie opgewekt tegen keyhole limpet hemocyanin, een schelpdiereneiwit dat bij de productie van antilichamen wordt gebruikt en in dit geval puur als marker diende.

De bijwerkingen bleven beperkt tot grieopachtige symptomen die bij alle patiënten op één na snel weer over waren.

Het zou voor het eerst zijn dat er überhaupt iets tegen mesothelioom valt te doen. Zoals bekend ontstaat deze ziekte in de longen door ingeademde asbestvezels of deeltjes die er op lijken. De gemiddelde levensverwachting na de diagnose bedraagt 12 maanden, en de huidige chemotherapie rekt dat misschien een maand of drie op.

Juist vanwege dit risico is het gebruik van asbest al jaren verboden. Het kan echter wel 50 jaar duren voordat de ziekte de kop opsteekt. Daarom wordt verwacht dat het aantal mesothelioomgevallen de komende jaren alleen maar zal stijgen, als erfenis uit de tijd dat asbest nog op grote schaal werd toegepast als isolatiemateriaal.

bron: American Thoracic Society