Gemodificeerde plantenzaden rijke bron voor antilichamen

Vlaamse onderzoekers hebben planten dusdanig gemodificeerd dat hun zaden vol komen te zitten met eiwitten, die de werking van menselijke antilichamen nabootsen. Deze planten kunnen uitgroeien tot een goedkoop alternatief voor de huidige antilichaam-productiemethodes, zo staat deze week te lezen op de website van PNAS.

Antilichamen worden onder andere ingezet in de diagnostiek of bij de behandeling van bepaalde vormen van kanker. Tot nu toe vertrouwt men de productie meestal toe aan dierlijke cellen of genetisch gemodificeerde bacteriën. Die methodes werken wel, maar ze zijn kleinschalig en nogal duur.

De groep van Geert De Jaeger (Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie/Universiteit Gent) was er vijf jaar geleden al in geslaagd om de genen van de zandraket (Arabidopsis) dusdanig te wijzigen dat de plantjes antilichaam-achtige moleculen gingen aanmaken in hun zaden. In het beste geval bestond het eiwit in het zaad voor meer dan eenderde uit het gewenste product. Het betrof echter een heel eenvoudig en tamelijk nutteloos antilichaam met maar één bindingsplaats voor een bepaalde stof.

Bart Van Droogenbroeck, Ann Depicker en collega’s (eveneens VIB/UGent) hebben nu laten zien dat Arabidopsis ook complexere eiwitmoleculen kan aanmaken die twee bindingsplaatsen vertonen, net als ‘echte’ antilichamen. Helemaal identiek zijn ze niet, omdat planten een eiwit niet kunnen glycosyleren zoals dieren dat kunnen. Maar proeven in het lab tonen aan dat het plantaardige product net zo effectief is tegen hepatitis A als dierlijke antilichamen.


De onderzoekers hopen dat het gebruik van planten de productiekosten van antilichamen met een factor 10 tot 100 kan verlagen. Planten zijn immers op grote schaal te kweken zonder dat je er een dure fabriek voor nodig hebt. En een extra voordeel van zaden is dat je ze gedurende langere tijd kunt opslaan zonder dat de inhoud achteruit gaat. Je kunt dus een reservevoorraad aanleggen.

bron: VIB