DNA in het bloed verraadt in een zeer vroeg stadium of borstkanker aan het uitzaaien is. Wellicht kun je er dan nog iets aan doen, denken Lao Saal en collega’s van Lunds Universitet in Zweden.

Hun in EMBO Molecular Medicine verschenen onderzoek suggereert tevens dat je flink kunt besparen op de preventieve chemo wanneer de bloedtest negatief uitvalt.

Saal en collega’s richten zich op ‘losse’ DNA-fragmenten die in het bloed circuleren. Die kunnen uit alle mogelijke cellen komen, dus ook uit een tumor. Die laatste categorie zit in de praktijk altijd vol mutaties. Tegenwoordig is het technisch en financieel alleszins haalbaar om zowel het DNA in de primaire tumor als dat in het gezonde weefsel van de patiënt volledig te sequensen. En als je die ‘vingerafdrukken’ eenmaal hebt, dan kun je vrij gemakkelijk bepalen waar een willekeurig fragment uit afkomstig is.

En de stelling is nu dat je aan de aanwezigheid van dat tumor-DNA in het bloed de kans op uitzaaiingen kunt aflezen.

Saal heeft het uitgeprobeerd met ‘oude’ bloedmonsters van 20 borstkankerpatiëntes, die sinds 2002 werden gevolgd. In 19 van de 20 gevallen kon hij het verloop van de ziekte correct voorspellen. Bij zes patiënten waren nooit uitzaaiingen vastgesteld, en bij hen bleef de hoeveelheid tumor-DNA ook altijd beneden de detectiegrens. Wwerd het op een gegeven moment wél detecteerbaar, dan doken daarna die uitzaaiingen steevast wél op. Maar gemiddeld werden ze pas elf maanden na de monstername daadwerkelijk gevonden; een paar keer zat er zelfs drie jaar tussen. Slechts één patiënt kreeg wél uitzaaiingen zonder dat ooit tumor-DNA was aangetroffen.

Om de hypothese te toetsen is uiteraard een vervolgonderzoek nodig met een veel groter aantal patiënten. In Lund zijn ze daar inmiddels mee begonnen.

Mocht het inderdaad blijken te kloppen, dan denkt Saal dat het nuttig is om ná een borstoperatie het bloed regelmatig te bemonsteren. Nu is de prognose nog tamelijk beroerd wanneer er eenmaal uitzaaingen worden geconstateerd, maar wellicht verandert dat wanneer je er veel eerder bij kunt zijn.

bron: Lunds Universitet