OCW en NWO trekken 110 miljoen euro uit voor langlopend en grootschalig moleculair onderzoek. Dat is 72 procent van de 153 miljoen die beschikbaar is voor de nieuwste ronde van het Zwaartekrachtprogramma, zo werd woensdag duidelijk.

Met dat Zwaartekrachtprogramma wil minister Jet Bussemaker “de Nederlandse wetenschap van wereldniveau de ruimte geven om vernieuwend onderzoek te doen dat internationale doorbraken tot stand kan brengen.” Een door NWO ingestelde internationale commissie koos zes onderzoeksteams uit die deze droom moeten gaan waarmaken, uit een totaal van 41 aanvragen.

Volgens de minister zijn het allemaal wetenschappers waar Nederland trots op kan zijn. “Ze behoren tot de wereldtop. Deze onderzoeksteams zetten de Nederlandse wetenschap internationaal op de kaart. De zes teams laten zien dat je met samenwerking op het hoogste wetenschappelijke niveau baanbrekend onderzoek kunt doen dat de levens van velen kan verbeteren. Met het Zwaartekrachtprogramma geef ik een stevige impuls aan deze samenwerking.”

De hoofdprijs is voor de Nijmeegse microbioloog Mike Jetten en zijn Utrechtse collega Jaap Sinninghe Damsté, die in twee van de zes teams tegelijk zitten. Om te beginnen in het ‘Soehngen Institute for anaerobic microbiology’ (SIAM), dat op zoek gaat naar nog onbekende anaerobe bacteriën die een rol kunnen vervullen in nog te ontwikkelen duurzame technologieën. Die laatsten worden heel ruim gedefinieerd: het kan om biogasprodcutie gaan maar ook om optimalisatie van de menselijke darmflora. Jetten is de leider van dit team, waar ook Mark van Loosdrecht (TU Delft) en Fons Stams en Willem de Vos (WUR) aan deelnemen. SIAM krijgt 22,9 miljoen mee.

Op zijn beurt trekt Sinninghe Damsté het Netherlands Earth System Science Centre (ESSC), dat toekomstige klimaatveranderingen wil voorspellen door schommelingen in het verleden beter te begrijpen, met een zekere nadruk op de manier waarop de koolstofkringloop in elkaar zit. Als kenner van de manier waarop micro-organismen met die koolstof omgaan zit Jetten ook in dit team, samen met de Utrechtse hoogleraren Jack Middelburg (UU) en Hans Oerlemans, Marten Scheffer uit Wageningen en Stefan Schouten, die net als Sinninghe Damsté zowel aan de UU als aan het NIOZ is verbonden. ESSC krijgt 28 miljoen.

Consortium nummer drie wordt The Institute for Chemical Immunology (ICI), onder leiding van NKI-onderzoeker Jacques Neefjes. Hij roept de hulp in van de chemie om immuunziekten beter te begrijpen en oplossingen te vinden voor zowel een falende afweer als voor auto-immuunziekten waarbij die afweer op hol slaat. Zijn team bestaat uit Carl Figdor (UMC St Radboud), Piet Gros en Albert Heck (UU), Hermen Overkleeft (UL) en Ton Schumacher (NKI). Zij krijgen 27,6 miljoen te verdelen.

Het grootste bedrag, 31,9 miljoen, gaat naar het Netherlands Center for Multiscale Catalytic Energy Conversion onder leiding van de Utrechtse katalyticus Bert Weckhuysen. Zijn doel is om de productie van brandstoffen en chemische bouwstenen radicaal te verbeteren met behulp van totaal nieuwe katalyseprocessen, of sterk verbeterde versies van de bestaande. Hij krijgt daarbij assistentie van Alfons van Blaaderen (eveneens uit Utrecht), Albert van den Berg en Detlef Lohse uit Twente, en Hans Kuipers en Rutger van Santen uit Eindhoven.

De overige twee consortia zijn Networks (wiskunde en informatica) en het Research Centre for Integrated Nanophotonics (natuurkundigen en elektrotechnici). Allezes krijgen ze maximaal 10 jaar om het toegekende budget op te maken, waarbij het overgrote deel waarschijnlijk in salarissen van promovendi zal gaan zitten.

OCW en NWO laten doorschemeren dat ze het jammer vinden dat er geen alfa- en gammaprojecten zijn binnengekomen die goed genoeg waren om in de prijzen te vallen. Ze bezien momenteel “in hoeverre de opzet en procedure van het Zwaartekrachtprogramma bijstelling behoeft om de positie van de alfa- en gammawetenschappen in de wetenschapsbrede kwaliteitsvergelijking te waarborgen.”

bron: NWO