In het speeksel van een teek zitten eiwitten die, als je er een fluorescent label aan hangt, chemokines kunnen visualiseren, staat in Bioconjugate Chemistry.

Bij atherosclerose (slagaderverkalking) vernauwen de kransslagaders door de vorming van plaques, waardoor de bloedtoevoer van het weefsel dat erachter ligt, vermindert. In een vroeg stadium speelt chemokine ligand 1 (CXCL1) een grote rol in de ontwikkeling van atherosclerose. Stepan Denisov, Ingrid Dijkgraaf en collega’s van Maastricht University wilden bepalen hoe je CXCL1 kunt blokkeren. En dat doen ze met een eiwit uit tekenspeeksel.

Teken (en andere parasieten) gebruiken een klasse eiwitten (evasines) die chemokines neutraliseert om zo niet op te vallen voor het immuunsysteem. In tekenspeeksel zit evasine-3, een eiwit dat specifiek CXCL1 en aanverwante CXC-chemokines bindt. De onderzoekers gebruikten dit eiwit om de atherosclerose-ontstekingen te visualiseren.

CXCL1 geeft normaal gesproken een signaal aan CXCR2-receptor, wat resulteert in een plaque van monocyten (een type witte bloedcel) op de (slag)ader. Maar, ontdekten de wetenschappers, als evasine-3 bindt aan CXCL1, verliest het de mogelijkheid om CXCR2 te activeren, maar behoudt het de affiniteit voor glycosaminoglycanen. Met een fluorescente tag aan evasine-3 en NMR-spectroscopie konden ze zo ontstekingen laten zien door evasine-3 te binden aan verschillende CXC-chemokines op de wanden van menselijke endotheelcellen.

Omdat je evasine-3 en zijn varianten redelijk makkelijk met solid-phase peptide synthesis kunt maken, vormen evasines een aantrekkelijke kandidaat voor betere imaging van hart- en vaatziektes.

_{Denisov, S. S, et al. (2020). Bioconjugate Chemistry, 31(3)}