Als alle olieraffinaderijen ter wereld zouden overschakelen op olie uit teerzanden, dan zou de wereldwijde CO2-uitstoot als gevolg van aardoliegebruik toenemen met eenderde. Dus begin daar alsjeblieft niet aan, zo stelt de Californische bioloog Greg Karras in het tijdschrift Environmental Science and Technology.

De publicatie verschijnt (toevallig?) vrijwel tegelijk met een oproep van Milieudefensie om de Nederlandse pensioenfondsen te laten afzien van het beleggen in teerzandprojecten. Momenteel zouden ze daar samen 1,6 miljard euro in hebben zitten, zo leert een schatting van het bureau Profundo dat een poging heeft gedaan om de olie- en gasbeleggingen van de grootste pensioenfondsen in kaart te krijgen.

De door Karras berekende emissiestijging zit niet in de winning van de teerzanden, maar puur in de extra energie die raffinaderijen nodig hebben om laagwaardige aardolie te raffineren. Die energie (vakterm ‘process intensity’) gaat vooral op aan behandelingen met waterstofgas, teneinde zwavel te verwijderen en de koolstof/waterstofverhouding van de olie te verbeteren.

Tot nu toe werd aangenomen dat die process intensity per raffinaderij en per oliesoort apart moest worden berekend, vanwege allerlei technische verschillen. Maar Karras weet redelijk overtuigend aan te tonen dat het veel simpeler is, in elk geval voor de Amerikaanse raffinaderijen waarover hij gegevens beschikbaar had. In zijn berekeningen komt het er gewoon op neer dat elke kg/m³ extra zwavel in de olie 61 MJ/m³ extra energie kost bij de raffinage. Elke kg/m³ extra dichtheid van de olie kost nog eens 44 MJ/m³ extra. Andere factoren, zoals de capaciteitsbenutting van de raffinaderij en het soort producten dat er wordt gemaakt, spelen eigenlijk nauwelijks een rol.

Op die manier kun je dus berekenen wat er gebeurt als je van oliekwaliteit wisselt. Daar omt uit dat een volledige omschakeling op teerzanden leidt tot 3,7 gigaton extra CO₂-uitstoot per jaar. Omschakelen op de zwaarste soort ruwe olie die nog uit ‘gewone’ oliebronnen komt, geeft 1,6 gigaton per jaar extra.

Ter vergelijking: de huidige wereldwijde uitstoot van CO₂ uit aardolie (dus winning, raffinage en gebruik bij elkaar opgeteld) wordt geschat op 11,3 gigaton per jaar.

Karras waarschuwt dat raffinaderijen tevens extra apparatuur moeten installeren om die zware oliesoorten überhaupt te kunnen verwerken. Hebben ze dat eenmaal gedaan, dan moeten ze die zware olie ook vele jaren blijven verwerken teneinde de investering terug te verdienen.

De onderzoeker suggereert om er dan maar helemaal niet in te investeren en in plaats daarvan het geld te steken in alternatieve energiebronnen. Milieudefensie vindt ook zoiets.

bron: C&EN