De Britse overheid kan de 49 miljoen pond, die ze dit jaar wil uitgeven aan Tamiflu, beter op zak houden. In elk geval tot het moment dat álle klinische onderzoeken naar het effect van deze griepremmer openbaar zijn, stelt een parlementaire commissie in een vernietigend rapport.

Volgens het Conservatieve parlementslid Richard Bacon, een van de auteurs, bestaat er helemaal geen wetenschappelijke consensus over de vraag of Tamiflu überhaupt wel werkt. En kan die consensus er ook nooit komen zolang nog niet eenderde van de klinische testresultaten openbaar is.

Tamiflu, een product van het Zwitserse farmaconcern Roche, werd in 2002 door de Europese geneesmiddelenautoriteit EMEA (inmiddels EMA) vrijgegeven voor de verkoop. Sindsdien schijnt de Britse overheid in totaal 424 miljoen pond te hebben uitgegeven aan een voorraad die voldoende is om tijdens een eventuele grieppandemie de helft van de bevolking te bedienen. De 49 miljoen waarvan nu sprake is, dient om pilletjes te vervangen die bijna over de datum zijn.

Aangenomen werd tot nu toe dat die uitgave gerechtvaardigd is als Tamiflu het aantal griepdoden en mensen met ernstige complicaties met 40 tot 50 procent vermindert. Roche heeft altijd geclaimd dat het middel daar inderdaad toe in staat is, en de EMEA heeft het middel indertijd goedgekeurd op basis van 23 klinische tests die dat bevestigden.

Maar er zijn al langer berichten dat Tamiflu in de praktijk tegenvalt. En de twijfels zijn alleen maar groter geworden toen de Cochrane Collaboration, een internationale organisatie die zich specialiseert in het naast elkaar leggen van klinische studies, twee jaar geleden ontdekte dat er veel meer klinische test moesten zijn gedaan. Daarvan waren de resultaten echter nooit openbaar gemaakt.

Na lang zeuren heeft Roche dat uiteindelijk ook toegegeven. In totaal bleken er 74 (volgens andere bronnen 77) studies te bestaan in plaats van 23. De hele stapel is alsnog naar de Cochrane Collaboration opgestuurd, die er nu nader naar kijkt. Volgens de Zwitsers zal het niets veranderen aan de effectiviteit van Tamiflu, maar daarin hebben ze uiteraard niet het laatste woord.

Tot overmaat van ramp heeft de commissie ontdekt dat het National Institute for Health and Care Excellence (Nice), dat in Engeland en Wales bepaalt welke medicijnen door het ziekenfonds NHS worden vergoed, zelfs geen inzage heeft in de testgegevens waar EMEA indertijd over kon beschikken. In theorie zijn fabrikanten wettelijk verplicht die inzage te geven, maar Nice heeft geen enkel instrument om het af te dwingen.

Bacon is er inmiddels van overtuigd dat de farmaceutische industrie de kluit belazert. Of Tamiflu inderdaad de ‘smoking gun’ zal blijken die dit bewijst, is nog even afwachten.

bronnen: BBC, RCS, The Independent