Zet twee extra koolstofatomen in de ‘staart’ van een klein organisch molecuul, en in plaats dat het een eiwit activeert gaat het datzelfde eiwit juist blokkeren. Kwestie van sterische hindering, zo suggereren Jason Gestwicki (University of Michigan) en collega’s in ACS Chemical Biology.

Voor zover ze weten is zo’n subtiel effect nog nooit eerder waargenomen. Het is te zwak om direct geneeskundig potentieel te hebben. Maar de wetenschap dat je dat eiwit überhaupt op deze manier kunt aansturen, opent zeker perspectieven.

Het eiwit in kwestie heet ‘bacterial heat shock protein 70’, afgekort Hsp70. Het is en zogeheten chaperonne-eiwit, dat een rol speelt bij de vouwing van andere eiwitten.

Twee jaar geleden ontdekte Gestwicki het bestaan van de twee moleculen 115-7c en 116-9e, die respectievelijk als activator en inhibitor voor Hsp70 blijken te fungeren. Dat twee dusdanig op elkaar lijkende structuren zó verschillend zijn qua effect, was nog nooit vertoond. Op dat moment begreep ook niemand hoe het kon.

Na verder onderzoek met NMR, mutagenese en andere technieken denkt Gestwicki het nu wél te snappen. Om te worden geactiveerd moet Hsp70 eerst binden aan een ‘co-chaperonne’ genaamd Hsp40. Zowel 115-7c als 116-9e binden aan het grensvlak tussen die twee eiwitten. Maar terwijl 115-7c h;lpt bij het activeringsproces, drukt het iets grotere 116-9e de eiwitten juist uit elkaar.

De onderzoeker voegt er nog aan toe dat Hsp70 iets te maken lijkt te hebben met de ziekte van Alzheimer, en dat moleculen die lijken op 116-e9 al op muizen worden getest als potentieel alzheimermedicijn.

bron: C&EN