Eendenkroos groeit razendsnel en is eiwitrijk. Daarom is het een goed, duurzaam alternatief voor soja, denken onderzoekers en ondernemers. Zeker als je het kweekt op het mestoverschot.

‘Het groeit écht hard en makkelijk’, benadrukt Reindert Devlamynck, doctoraatstudent aan de Universiteit Gent, nog maar eens. ‘Dat las ik, maar het zelf zien en meten, maakt me extra enthousiast.’ Devlamynck kweekt eendenkroos – ‘gewoon hier ergens uit een sloot gevist’ – in vijvers met varkensmest. Hij onderzoekt of het drijvende waterplantje geschikt is als veevoer en zo kan bijdragen aan een meer circulaire veeteelt. Slechts een derde van alle mest In Vlaan­deren kunnen boeren ‘kwijt’ op eigen grond.

In het groeiseizoen verdubbelt eendenkroos (Lemna minor) elke twee à drie dagen op mest, daglicht en CO2 uit de lucht. Ligt bij elk veebedrijf straks een flinke vijver? ‘Daarmee ga je het qua ruimte niet redden, blijkt uit eerste berekeningen’, zegt Devlamynck. ‘Maar eendenkroosteelt hoeft niet op het erf, we willen ook onderzoeken hoe het uitpakt als je het laagsgewijs zou telen, binnen onder led-licht. Je kunt de mest eerst vergisten en dan het resterende digestaat gebruiken als voeding voor het kroos. Dubbel verwaarden, zeg maar. Het doel van mijn onderzoek is te kijken wat er allemaal mogelijk is, technisch en economisch.’

Startklaar

Eendenkroos produceert meer eiwit dan het populaire veevoer soja. Vooral omdat het hele plantje eetbaar is, niet alleen de boon. Bovendien is de aminozuursamenstelling van krooseiwit (net als bij soja) hoogkwalitatief, het sluit nauw aan bij de behoefte. ‘Als het je om het eiwit te doen is, kun je echt beter eendenkroos kweken dan soja verbouwen’, zegt ook Hans Derksen, directeur van ABC-Kroos in Groenlo, die overigens het liefst van ‘waterlinzen’ spreekt. ‘De opbrengst van kweekvijvers is zeven tot tien keer hoger dan die van soja in Brazilië, waarvoor bovendien vaak regenwoud is gekapt.’

‘De eiwitfractie heeft een aminozuursamen­stelling die vlees benadert’

ABC-Kroos wil eendenkroos verwerken tot eiwitconcentraten voor menselijke consumptie. Derksen: ‘De teelt gebeurt nu op kunstmest. In de toekomst is behandelde mest wellicht mogelijk, maar dat is nu wettelijk niet toegestaan vanwege voedselveiligheid.’ Zijn bedrijf is startklaar. De kweektechnologie is ontwikkeld, en ook de iso­latiemethode voor het eiwit is geperfectioneerd, aldus Derksen.

Het wachten is nu op fiat uit Brussel voor eendenkroos als novel food. Derksen: ‘De aanvraag ligt er, we verwachten rond het eind van dit jaar goedkeuring.’ De eerste producten verschijnen dan in de loop van 2020: vleesvervangers en eiwitverrijkte voeding. ‘Hoogwaardige eiwitproducten’, benadrukt Derksen. ‘De eiwitfractie die we isoleren, circa de helft van het totaal, heeft een aminozuursamenstelling die vlees benadert.’

Brokken

Hoe kijkt Derksen aan tegen kroos als veevoer? Hij klinkt kritisch: ‘Wij geloven natuurlijk erg in het plantje, maar of hierin een businessmodel zit? Misschien voor huisdieren?’ Devlamynck licht toe: ‘Het gaat om fundamenteel, breed onderzoek dat een beeld geeft van de mogelijkheden. We kijken naar de voedingswaarde, maar ook naar risico’s van zware metalen, pathogenen of pesticiden. En veredeling van kroos kan de teelt zeker nog efficiënter maken.’ Lusten varkens eigenlijk wel eendenkroos? ‘Dat hebben we nog niet getest. Maar we denken ook eerder aan verwerking in brokken dan het zo vers uit de vijver voeren.’