Als mycoplasma een zoogdiercelkweekje besmet, verraadt het zich door een lichtgevend enzym uit te schakelen. Dankzij die toevallige ontdekking is zo’n besmetting voortaan gemakkelijk in de kiem te smoren, schrijven de Leidse promovenda Hannah Degeling en haar begeleider Bakhos Tannous (Harvard Medical School) in het tijdschrift Analytical Chemistry.

Die mycoplasma’s - kleine bacteriën zonder celwand - gelden in laboratoria als een ware plaag. Er is wel eens geschat dan 15 tot 70 procent van de celculturen er last van heeft. Ze gaan er niet dood aan maar hun metabolisme en genetische expressie kunnen er flink door worden beïnvloed, zodat je de resultaten van je proeven niet meer kunt vertrouwen.

En al kun je mycoplasma’s wel bestrijden met speciale antibiotica, moet je daarvoor wel eerst weten dat ze er zitten - en dat kost met de huidige methoden veel tijd.

Degeling en Tannous hebben nu per ongeluk ontdekt dat mycoplasma leidt tot versnelde afbraak van een lichtgevend eiwit, genaamd Gaussia-luciferase. Het gen dat voor dit eiwit codeert, wordt vaak in cellijnen ingebouwd om veranderingen in genetische expressie te signaleren.

Normaal heeft dat luciferase een halfwaardetijd van een dag of 7. Maar op een gegeven moment bleek het soms ineens minder dan 24 uur te zijn. Rond diezelfde tijd werd stomtoevallig een al te lang uitgestelde routinecontrole op Mycoplasma-besmetting uitgevoerd - en de besmette culturen bleken precies degenen te zijn waarin het luciferase het snelst was uitgewerkt.

Nader onderzoek leerde dat mycoplasma inderdaad dat luciferase afbreekt. Hoe precies is nog niet duidelijk. Maar ook zonder dat je dat weet, kun je het effect gebruiken om snel je celculturen te testen: neem een monstertje, doe er wat luciferase bij, en als het na 24 uur duidelijk veel minder licht geeft weet je dat je kweekje besmet is.

bron:C&EN