De invloed van toptijdschriften als Nature en Science kalft gestaag af. Frequent geciteerde artikelen verschijnen steeds vaker in minder bekende, meer specialistische bladen, constateert de Canadese hoogleraar Vincent Larivière na analyse van 25 miljoen publicaties uit de periode 1902-2009.

Volgens de Canadees mag je je daarom gerust afvragen of de ‘impact factors’ waaraan tijdschriften hun status als topblad ontlenen, nog wel helemaal representatief zijn voor de werkelijkheid.

Larivière heeft uit die 25 miljoen artikelen 820 miljoen citaties gehaald en heeft vervolgens gekeken in welke bladen de publicaties waren verschenen die achteraf het meest werden geciteerd. Van de bovenste 5 procent qua citaties bleek in 1990 nog 45 procent te zijn verschenen in tijdschriften, die tot de bovenste 5 procent behoorden qua impact factor. Maar in 2009 was dat al afgekalfd tot 36 procent.

Het gekke is dat impactfactors juist worden berekend uit het aantal citaties. Dat het verband toch zoek raakt, komt volgens Larivière doordat de rekenmethode niet helemaal deugt. Zo wordt standaard niet verder dan 2 jaar teruggekeken. Binnen sommige vakgebieden blijven artikelen inderdaad niet veel langer actueel, maar er zijn er ook waar de citaties vele jaren langer blijven binnenkomen. Ook schijnen er gekke dingen te gebeuren met het meetellen van citaties van redactionele bijdragen en commentaren, waarvan er in Nature en Science nu eenmaal veel meer verschijnen dan in de specialistische bladen.

Dat de aandacht zo aan het verschuiven is, komt volgens de Canadees door internet. Vroeger kon je alleen aan kennis komen door bladen daadwerkelijk te lezen, waarbij je met de belangrijkste begon en aan de rest niet toe kwam. Tegenwoordig gebruik je een zoekmachine die op trefwoord de hele bibliotheek doorspit. Dat er überhaupt nog tijdschriften bestaan waarin wetenschappelijke artikelen worden verpakt, is volgens Larivière alleen omdat er nu eenmaal iemand moet zijn die de peer review regelt.

ZIjn eigen onderzoek verschijnt overigens in het Journal of the American Society for Information Science and Technology. Inderdaad, nóóit van gehoord.

bron: Université de Montréal