Een defect in een gen dat codeert voor het eiwit TNFAIP3 lijkt een belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van reumatoïde artritis. Dat gen zou dus een nuttig aangrijpingspunt voor medicijnen tegen deze aandoening moeten zijn, melden Vlaamse onderzoekers in Nature Genetics.

Het slechte nieuws is dat ze nog nauwelijks een idee hebben van het onderliggende moleculaire mechanisme. Ze hebben alleen waargenomen dàt er het nodige misgaat wanneer je bij muizen dit gen uitschakelt.

Reumatoïde artritis (RA) begint met een ontsteking van het gewrichtsvlies. Van daaruit worden de weke weefsels rond de gewrichten aangetast, en uiteindelijk ook kraakbeen en bot. De exacte oorzaak van deze aandoening, die ongeveer 1 procent van alle volwassenen treft, is nog altijd onbekend. Wel is duidelijk dat het een autoimmuunziekte is, veroorzaakt door een fout in het afweersysteem.

TNFAIP3, ook bekend als A20, speelt inderdaad een rol in dat afweersysteem. Het is een zogeheten de-ubiquitinerend eiwit dat via-via de werking afremt van de transcriptiefactor NF-kappa B. Die speelt weer een belangrijke rol bij het ontstaan van ontstekingen. Er waren al aanwijzingen dat defecten in A20 iets te maken zou kunnen hebben met RA. Maar muizen die helemaal geen A20 aanmaken, komen nooit aan RA toe omdat ze een paar weken na de geboorte al overlijden aan een uitgebreid assortiment ándere ontstekingen.

Onder leiding van Geert van Loo en Rudi Beyaert hebben onderzoekers van het Vlaamse biotech-instituut VIB en de Universiteit Gent nu muizen gekweekt, waarvan alleen bepaalde witte bloedcellen (de zogeheten myeloïde cellen) geen A20 aanmaken. Dergelijke muizen blijken inderdaad gewrichtsontstekingen te ontwikkelen die sprekend lijken op een ernstige vorm van menselijke RA.

Bovendien blijken deze ontstekingen niet afhankelijk te zijn van het cytokine TNF, een eiwit dat ook een belangrijke rol speelt bij RA. Dat is interessant wanneer je weet dat anti-TNF-therapie bij sommige menselijke RA-patiënten wèl aanslaat en bij andere in het geheel niet.,

In een persbericht weet het VIB nog te melden dat inmiddels ook muizen zijn gekweekt die A20 missen in dendritische cellen. Zulke muizen blijken weer een andere immuunziekte te ontwikkelen, die lijkt op een vorm van lupus. Hetgeen weer doet vermoeden dat geneesmiddelen, die inwerken op A20, misschien wel inzetbaar zijn tegen een hele reeks verschillende auto-immuunziekten.

Maar, zoals gezegd, niemand begrijpt nog waarom.

bron: VIB