Dat de beroemde fresco’s in Pompeii zwart uitslaan komt door zwaveldioxide in de lucht. Met draagbare Raman-, IR- en röntgenfluorescentiespectrometers heeft een team van Baskische en Finse onderzoekers dat kunnen vaststellen, zo valt te lezen in Analytical Chemistry.

Gesuggereerd wordt dat het aan luchtvervuiling door de moderne mens ligt en niet aan de aanwezigheid van een nog altijd actieve vulkaan in de directe omgeving.

De metingen wijzen uit dat de Romeinen Fe₂O₃ (hematiet) gebruikten als basis voor hun rode pigment. Bij contact met SO₂ wordt dat gereduceerd tot Fe₃O₄ (magnetiet) dat inderdaad zwart is. Voor zover de onderzoekers weten is deze vorm van pigmentverkleuring nooit eerder waargenomen.

De SO₂ wordt daarbij geoxideerd tot SO₃, wat weer met water reageert tot zwavelzuur. Dat reageert verder met calciet (CaCO₃) in de ondergrond van de fresco’s tot CaSO₄ oftewel gips. Inderdaad gaat de zwarting van het pigment altijd samen met de aanwezigheid van gips, hoewel dat mineraal oorspronkelijk niet in de steen of in de mortel zat.

Het grootste risico is nu dat de gevormde gipslaag oplost in regenwater zodat de fresco’s letterlijk van de muur af spoelen, denken de onderzoekers. De voor de hand liggende oplossing is om heel Pompeii te overdekken, maar ziet u het al gebeuren?

bron: C&EN