Additief maakt petflessen biodegradeerbaar. Een groen alternatief?

120 miljoen petflessen rollen jaarlijks uit de fabriek: vederlicht, maar oersterk. Na gebruik als water- of frisdrankfles zijn ze prima te recyclen tot tapijten, fleecevesten en autogordels. En uiteindelijk leveren ze bij verbranding nog energie op. Toch is er een probleem: een substantieel deel eindigt op vuilnisbelten of als zwerfvuil.

Het Canadese Planet Green Bottle zegt een oplossing te hebben: de oxo-biodegradeerbare petfles. Een additief zorgt ervoor dat de petfles na circa 2 jaar trouwe dienst verbrokkelt onder invloed van uv-licht. De brokstukken met kortere polymeerketens zijn dan behapbaar voor micro-organismen, zegt het bedrijf. Van een petfles in de oceaan – bijvoorbeeld ronddrijvend in het immense ‘plastic eiland’ in de Stille Zuidzee – blijft zo uiteindelijk enkel koolstof­dioxide en water over.

Het additief heet Reverte, een vinding van het Engelse Wells Plastics die al wordt gebruikt in de aardbeienteelt. Na de oogst kan het inmiddels verbrokkelde plastic gewoon worden omgeploegd.

De precieze formule is bedrijfsgeheim, maar de literatuur over oxo-biodegradation levert de nodige hints op. Nadat anti-oxidanten in het PET zijn uitgewerkt, katalyseert een combinatie van overgangsmetaalionen (bijvoorbeeld Mn²⁺/Mn³⁺) ketensplitsing door zuurstofradicalen. De CH₂-CH₂-bindingen in PET ((CH₂OCO(C₆H₆)COOCH₂)_n) breken, waardoor de molecuullengte drastisch daalt. Het plastic verbrokkelt tot ‘hapklare brokjes’.

New York

Een petfles met het predikaat ‘groen’ is belangrijk voor producenten in de VS. New York overwoog onlangs een wet aan te nemen die water in petflessen verbiedt. Door de recessie zijn de recyclingprijzen ingestort en groeit de plastic afvalberg tot enorme proporties.

“De industrie lobbyt al jaren ijverig voor de oxo-biodegradeerbare plastics”, weet Maarten van der Zee van Wageningen UR. Hij heeft in een commissie gezeten die de Europese normen vaststelt voor kunststoffen om het predicaat ‘composteerbaar’ te mogen voeren. “Vijf jaar terug degradeerden ze nog niet snel genoeg. Misschien dat de nieuwste producten beter zijn.”

De Oxo-biodegradable Plastics Association stelt echter op haar website dat composteerbaarheid ‘irrelevant’ is. “Het meeste PET komt op vuilnisbelten terecht, waar het sneller zal degraderen dan takken, bladeren en stro.”

Voor het zwerfvuil op zee zijn de oxo-biodegradeerbare plastics wellicht een goede oplossing, denkt Van der Zee. “Zeemeeuwen en dolfijnen hebben bijvoorbeeld veel last van sixpack-ringen. Als die sneller uiteenvallen, is dat een groot voordeel.”

Groen dus? “Dat is maar net wat je criterium is. Het is nog onbekend wat er met de afbraakproducten gebeurt, en in hoeverre ze in de voedselketen terechtkomen. Misschien kost het meer energie om ze te maken en laten mensen ze makkelijker slingeren.”

Levenscyclusanalyses zijn lastig te maken door gebrek aan informatie. “De producenten geven geen gegevens vrij”, vertelt Martin Patel van de Universiteit Utrecht. “Dus feitelijk weten we nog niet of ze beter zijn voor het milieu.”

Miljoenenindustrie

Greenpeace staat vooralsnog niet te juichen. Campagneleider Kim Schoppink laat weten dat voor een snellere afbraak op zee het wetenschappelijk bewijs nog ontbreekt. “Bovendien, we hebben zo’n groot plasticprobleem omdat we er veel te veel van gebruiken, het niet lang meegaat en we het veel te snel weggooien. We zouden een sluitende recyclingkringloop moeten creëren, zodat materialen helemaal niet meer in zee belanden.”

Wellicht dat de milieubeweging een partner vindt in de petrecyclingindustrie, die logischerwijs argwanend staat tegenover additieven die PET afbreken. Sue Ward van PETcore, de Europese associatie van petrecyclers, meldt dat het effect van Reverte op recycling nog niet grondig is getest. “Een miljoenenindustrie staat op het spel, net als de positie van PET als meest gerecycled huishoudplastic.” Maar er komt een goed gesprek. Binnenkort zal Wells Plastics zijn vinding voor de technische commissie van PETcore presenteren.

Bron: C2W1, 24 januari 2009