Nitriet in de bodem verhoogt de concentratie van hydroxylradicalen in de atmosfeer. Alweer een nieuw effect dat nodig moet worden verwerkt in onze klimaatmodellen, suggereren Duitse onderzoekers op de website van Science.

Dat die hydroxylradicalen (OH zonder ^-) in de atmosfeer voorkomen en daar andere verbindingen oxideren, was allang bekend. Ook was al duidelijk dat die OH voor een deel wordt gevormd door afbraak van gasvormig waterstofnitriet (HONO of, iets minder correct, HNO₂) onder invloed van zonlicht. Maar hoe al die HONO werd gevormd, was tot nu toe volkomen onduidelijk.

Onder leiding van Ulrich Pöschl (Max-Planck-Institut für Chemie, Mainz) is nu vastgesteld dat het wel eens simpelweg zou kunnen verdampen uit de bodem. Met name landbouwgrond bevat vaak veel nitriet (NO₂^-), afkomstig uit mest. In principe kan dat HNO₂ vormen dat vervolgens ontwijkt in de atmosfeer.

En het lijkt er op dat dat proces in de praktijk veel sneller gaat dan je zou verwachten.

Hoe dat komt wordt uit de Science-publicatie niet duidelijk; het lijkt er op dat de onderzoekers het zelf ook niet weten. Het zal wel iets met de samenstelling van de bodem te maken hebben. Maar wanneer je een grondmonster in een reactor plaatst en er voortdurend droge lucht overheen blaast, dan komt er verrassend veel HONO met die lucht mee.

Hoe lager de pH van de bodem, des te harder het gaat. Dus als de bodem verzuurt, krijg je meer hydroxylradicalen. Ook veranderingen in het gebuik van landbouwgrond zullen zich meetbaar vertalen in een verandering van de radicaalconcentratie.

De onderzoekers schatten in dat hiermee het mysterie van de missende HONO voor 100 procent kan worden verklaard. Te meer daar het niet alleen uit landbouwgrond hoeft te komen, maar ook uit natuurgebieden waar veel nitrificerende en/of denitrificerende micro-organismen in de bodem zitten.

De publicatie eindigt dan ook met de oproep om dit effect eens grondig uit te zoeken. Welke kant het klimaat nu precies wordt opgeduwd door die extra radicalen, is trouwens ook een leuke.

bron: Science