Ik heb het bedacht onder de douche”, vertelt Gregg Siegal, de oprichter van ZoBio. “Ik had die dag eiwitscheidingen met behulp van een kolom gedaan en zag opeens dat het andersom ook kon.” Zo is het idee achter TINS (=Target Immobilized NMR Screening) geboren.

Inmiddels is het idee wereldwijd gepatenteerd en goed voor een subsidie van NWO/STW van bijna 1 miljoen euro. Twee grote farmaceuten, Abbott en Solvay, zijn aan boord. Siegal, werkzaam aan de Leidse universiteit, ging in augustus naar de notaris om zijn bedrijf ZoBio officieel op te richten. “We hebben een eigen 500MHz NMR-spectrometer gekocht die begin volgend jaar wordt geleverd. Dan kunnen we echt aan de slag.”

Siegal wil met TINS een technologieplatform bieden voor de farmaceutische industrie om nieuwe medicijnen te vinden. De techniek omzeilt, als alles goed gaat, een aantal beperkingen die er zijn met de huidige high throughput screening-technieken. Om een stof te vinden die bindt aan een bekende target, bijvoorbeeld een enzym, worden heel veel verschillende stoffen getest op hun affiniteit met de target. De Amerikaanse farmaceut Abbott werkt sinds enkele jaren niet met complete, vaak ingewikkelde verbindingen die zich moeilijk verder laten optimaliseren, maar met fragmenten. Hierdoor is een grotere variëteit van verbindingen haalbaar, maar de binding van een fragment aan een deel van de target is zwakker dan met de gemiddelde actieve stof. Hier biedt NMR echter uitkomst, doordat ook kleine variaties in de fysische en chemische omgeving zichtbaar zijn. Het idee van Siegal is om het targetmolecuul te hechten aan een vaste drager en de fragmenten langs de target te leiden in een NMR-apparaat. Op deze wijze moet het systeem meer dan tienduizend verbindingen per week kunnen testen met slechts een geringe hoeveelheid target. Bruker Biospin gaat een dedicated NMR-probe ontwikkelen die alleen verkocht gaat worden samen met een licentie op TINS.

G-eiwit

Een bijzondere toepassing van het TINS-systeem is de mogelijkheid om membraaneiwitten op de drager te zetten. Siegal gaat als eerste met de farmaceutisch interessante G-eiwit gekoppelde receptoren (GCPR’s) aan de slag. “GCPR’s vormen de grootste familie van farmaceutische interessante targets. Zij verzorgen de signaaltransductie over het celmembraan. Tot nu toe is het niet gelukt deze receptoren met een fragmentgebaseerde methode aan te pakken”, aldus Siegal. Een tweede innovatie is mogelijk haalbaar uit een samenwerking met de organisch chemicus Mark Overhand om de verschillende gevonden fragmenten slim aan elkaar te zetten tot een nieuwe actieve stof.

ZoBio, een combinatie van het Griekse en Latijnse woord voor leven, wil omzet krijgen uit het licenseren van de technologie en uit onderzoek voor derden. Eventueel wil Siegal met partners zelf lead discovery gaan doen. “Je moet wel heel goed nadenken aan welke target je gaat werken, want de farma is een uiterst competitieve business”, zegt de kersverse ondernemer. Vooralsnog is de farmaceutische industrie enthousiast over de nieuwe screeningsmethode. “Elke techniek om leads te vinden heeft sterke en zwakke kanten. Hoe meer methoden er zijn hoe beter maar als TINS bekende lastige targets aankan, wordt het echt spannend.”