Striptekenaar, gitarenbouwer en chemisch analist Yuri Landman ontdekte dat onze muziek sinds Pythagoras vals klinkt.

“Pythagoras ontdekte onze toonladder, niet de harmonie. Westerse muziek is valser dan de muziek van de oude Babyloniërs en Chinezen. Voor Chinezen moet onze popmuziek verschrikkelijk klinken.” Punkgitarist Yuri Landman (36), van oorsprong chemisch analist, deed 8 jaar geleden, experimenterend met schroevendraaiers op zijn elektrische gitaar, een verrassende ontdekking. Hij zocht waar hij dit gereedschap moest plaatsen om de mooiste boventonen uit de snaar te krijgen. En de goede plekken vond hij niet bij de frets van zijn gitaar, maar op de breukenreeks van 1/2, 1/3, 1/4, 1/5 enzovoort en hun veelvouden zoals 2/3 en 3/4, van de snaar. “Ik besloot nieuwe gitaren zoals de Moodswinger te gaan bouwen die bands als Sonic Youth en Blood Red Shoes nu gebruiken. Ik zit weer helemaal in de bèta, terwijl ik mijn laborantenloopbaan juist had verruild voor een carrière als striptekenaar en muzikant. Harmonie is pure natuurkunde.”

TE CHAOTISCH

Landman, die op de havo een passie voor de tekenlessen combineerde met een bètapakket, begon ‘omdat iedereen zei dat je met tekenen geen brood kon verdienen’ op het hbo met een opleiding tot laborant. Landman bleef steken op natuurkunde, zakte af naar de mbo, leerde tijdens een stage bij AkzoNobel dat hij te chaotisch was voor het laborantenvak, en koos uiteindelijk voor zijn passie: een creatief beroep. “Ik kon heel goed tekenen en de grafische sector is een van de grootste in Nederland.”

Terwijl het met zijn baas op het grafisch bureau misliep, ontdekte Landman in zijn band dat je met één snaar best akkoorden kunt maken, als je de schroevendraaier maar goed plaatst. “Ik had helemaal niets nieuws ontdekt, maar was gestuit op de oerwet van het snaarinstrument. Alle snaarinstrumenten buiten het Westen, zoals de Chinese Guqin, werken met hetzelfde principe. De Chinezen kenden de harmonieregels 4.000 jaar geleden al.”

OLIFANT

Wiskundige schema’s voor toonladders, die allemaal niet perfect harmonisch zijn, deden in het Westen het harmonische snaarinstrument verdwijnen. Pythagoras bedacht de net niet kloppende ladder van acht tonen en Galileï, vader van de beroemde wetenschapper, vond een logaritmische schaalverdeling uit, die de standaard is geworden in alle popmuziek. Gitaristen moeten soul in hun spel leggen door het opdrukken van de snaren en blueszangeressen proberen liederen soul te geven met tonen die op de piano niet speelbaar zijn.

Met zijn nieuwe gitaar staat Landman in een vaderlandse traditie. De natuurkundige Antoni Fokker bouwde in de jaren twintig al een orgel met een ladder van 31 tonen, waarop echte blues valt te spelen. Landman gaat veel verder. “Door gebruik te maken van resonanties kun je een rockgitaar laten klinken als een trompetterende olifant.” De Blood Red Shoes hopen met Landmans Moodswinger op het nieuwste album furore te maken. “Als dat aanslaat, hoop ik meer van mijn gitaren te gaan verkopen.”

KADERTEKST

Wie zou je wel eens een dagje willen zijn?

“David Bowie, die is toch de allergrootste van mijn idolen. Een muzikant met diepgang.”

Met welk molecuul zou je jezelf willen vergelijken?

“Zuurstof, want dat reageert met alles.”

Wat weet je nog van je eerste sollicitatie?

“Verschrikkelijk, een dictatoriale man, die me met gemene vragen probeerde te pesten. Kijken of die je kon laten knappen tijdens de sollicitatie.”

Bron: C2W5, Carrière Magazine, 14 maart 2009