Open-accessbladen aan rand van financiële afgrond en afhankelijk van de liefdadigheid

Zoals bekend wil open access zeggen dat een publicatie gratis is voor alle lezers. De kosten worden gedekt door de auteurs te laten betalen, en door advertenties. Het idee was altijd dat je zo nét quitte moet kunnen draaien. Het traditionele uitgeefmodel, waarbij publiceren gratis is maar de abonnementskosten torenhoog, zou dan kunnen worden afgeschaft.

Maar de redactie van Nature heeft de jaarcijfers ingezien van Public Library of Science (PLoS), de uitgever die de open access-beweging de laatste jaren heeft getrokken. Als non-profitorganisatie moet PLoS die voorleggen aan de Amerikaanse fiscus, en via-via zijn ze daardoor voor iedereen te bemachtigen.

Uit die cijfers blijkt dat PLoS in 2005 bijna een miljoen dollar verlies heeft gedraaid, en dat de bijdragen van auteurs en adverteerders slechts 35 procent van de totale kosten dekken. Dat PLoS kan overleven komt doordat twee liefdadige organisaties er ooit, bij de oprichting, dertien miljoen in hebben gestoken. Maar van dat geld is nog maa een paar miljoen over.

PLoS-uitgeefdirecteur Mark Patterson geeft toe dat zijn onderneming de komende tjd afhankelijk zal blijven van giften, “en mogelijk voor altijd”.

Om de verliezen te verminderen wil PLoS volgende maand de auteursbijdrage verhogen van 1.500 naar 2.000 of 2.500 dollar. Bovendien worden de nieuwste titels (PLoS Computational Biology, PLoS Genetics en PLoS Pathogens) niet meer gemaakt door betaalde redacteuren maar door vrijwilligers uit de academische wereld.