Een ‘Oefenfabriek’ waarin je personeel kunt opleiden én bezoekers kunt voorlichten. Binnenkort in Hoogvliet?

Bouw een kleine chemische fabriek als oefenobject voor procesoperators in opleiding. Zet er drie degelijke betonnen kokers omheen om de veiligheid te garanderen. Plaats daar bovenop een ronde doos met leslokalen, onderzoeksfaciliteiten, een bezoekerscentrum en een gezellig parkje op het dak, compleet met bomen. En plaats dit markante bouwwerk aan de rand van de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet, naast de McDrive en pal tegenover de hoofdpoort van Shell Pernis.

Het plan komt uit de koker van een groep architecten, ontwerpers en politici, verenigd onder de naam WiMBY!. Op het eerste gezicht ziet het er een beetje wonderlijk uit, maar de achterliggende gedachten zijn uiterst serieus. En als de ‘Oefen­fabriek’ ooit wordt gebouwd, dan lost hij wel degelijk een paar nijpende problemen op waar de chemische industrie zich nu geen raad mee weet.

Beroepsonderwijs

WiMBY! staat voor Welcome into My Backyard. De stichting, onder ‘mandaathouderschap’ van Felix Rottenberg, is opgezet om de herstructurering van Rotter­dam-Hoogvliet te begeleiden. De oude flats simpelweg vervangen door nieuwe verbetert de aantrekkelijkheid van de zwaar verloederde deelgemeente niet genoeg, zo is het idee. In dat kader is de Oefenfabriek een poging om het contact te herstellen tussen de woonkern en de aanpalende industriegebieden. Momenteel hebben die voornamelijk last van elkaar.

Maar er zitten meer kanten aan. Het idee van een oefenobject voor leerlingoperators komt niet van WiMBY! maar van het STC in Brielle, een van de grote instellingen voor beroepsonderwijs binnen de regio. Sinds een paar jaar staat daar voor onderwijsdoeleinden een oude glazen destillatie-pilotplant van Exxon, die door een groep instrumentatieleveranciers opnieuw is opgetuigd. In ruil daarvoor mogen ze hem buiten de lesuren gebruiken om hun nieuwste besturingstechnologie (Foundation Fieldbus, voor de kenners) verder te verfijnen en te demonstreren aan hun klanten.

Het project voorziet in een behoefte. In de afgelopen jaren zijn nogal wat bedrijfsscholen wegbezuinigd, en daar begint men nu de negatieve gevolgen van te merken. De run op het STC is dermate groot dat initiatiefnemer Bareld Bruining vergevorderde plannen heeft voor een tweede oefenobject dat meer op een echte fabriek moet gaan lijken. Het verschil met WiMBY! zit voornamelijk in het ambitieniveau: het budget bedraagt twee miljoen euro in plaats van 25 miljoen, maar er wordt wel een nieuw gebouw voor neergezet.

Stapsgewijs

Anders dan Bruining heeft WiMBY!-projectleider Wouter Vanstiphout geen haast. Hij mikt op realisatie van ‘zijn’ Oefenfabriek binnen een jaar of vijf. In de tussentijd probeert hij de regio Rijnmond warm te krijgen. Behalve met het STC heeft hij al contacten met de lokale bedrijvenclub Deltalinqs, met het Ge­meente­lijk Havenbedrijf en met de Erasmus Universiteit. Ook heeft hij een gesprekje gehad met de beoogde overbuurman, in de persoon van Shell-directeur Henk Dijkgraaf. Niet om te vragen om geld, maar of te kijken of WiMBY! iets voor Shell kan betekenen.

Want de Oefenfabriek heeft nóg een functie: die van ‘showcase’. Iedereen is het er over eens dat de chemische industrie meer openheid moet betrachten om haar reputatie te verbeteren en - vooral - om de jeugd te inspireren tot een carrière binnen de bedrijfstak. Van het huidige personeelsbestand is een groot deel aangenomen in de jaren zestig en zeventig, toen de groei van de sector op haar hoogtepunt was. De komende jaren gaan die allemaal met pensioen, en dan dreigt een levensgroot tekort. Maar in de praktijk laat geen enkel bedrijf graag bezoekers binnen. Eens in de twee jaar een Open Dag Chemie is al een hele opgave, alleen al vanwege de veiligheidsrisico’s. De Oefen­fabriek kan die functie overnemen. Bezoekers kunnen er met hun neus op een levensecht chemisch proces staan en zien wat het vak van procesoperator inhoudt. Niet heel nu en dan, maar dagelijks. En zonder dat ze de échte industrie voor de voeten lopen.

Al met al schat Vanstiphout zijn kansen redelijk hoog in. "Het is iets tussen plan en utopie. Maar zo beginnen dergelijke dingen meestal. We doen het stapsgewijs: telkens wat realistischer, telkens wat meer steun. Dat kan trouwens ook betekenen dat het plan er over drie jaar heel anders uitziet."

Meer informatie: www.wimby.nl