Proefballonnetje jaagt Den Haag in de gordijnen

Het hoger onderwijs moet meer diversiteit gaan bieden. Zoiets als het Californische model, met ‘colleges’ op vier verschillende niveaus, verdient de voorkeur boven het Nederlanse model waar je alleen kunt kiezen tussen universiteit of hogeschool. Dat was de kern van een toespraak die minister Ronald Plasterk maandag hield aan de Universiteit Twente, ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar.

In Den Haag is het proefballonnetje niet bepaald met gejuich ontvangen. Van de vier grootste partijen ziet alleen Plasterks eigen PvdA er iets in; CDA, VVD en SP voelen er niets voor.

Volgens Plasterk “begint ons stelsel van hoger onderwijs uit zijn voegen te barsten”. In 1950 genoot 5 procent van de bevolking hoger onderwijs, nu is dat 47 procent. Een steeds diversere groep, die echter nog steeds door dezelfde wo- en hbo-opleidingen moet worden geperst. Een procrustesbed, aldus de minister.

Gevolg: het hbo is voor sommige studenten te hoog gegrepen terwijl anderen zich juist te weinig uitgedaagd voelen. En de universiteit, die traditioneel opleidt voor een carrière binnen de wetenschap, trekt heel veel mensen aan die eigenlijk een managementfunctie in het bedrijfsleven ambiëren.

Bovendien is het onderscheid tussen hbo en wo kunstmatig aan het worden, nu hbo'ers ook steeds meer toegepast onderzoek gaan doen.

De minister noemt het Californische model als een voorbeeld van hoe het ook kan. Daar heb je vier verschillende soorten ‘colleges’: tweejarige ‘community colleges’ voor de instappers, vierjarige colleges die opleiden tot een brede bachelor, ‘universities’ met de nadruk op onderwijs en toegepast onderzoek, en ‘research universities’ die we in Nederland kennen als de topuniversiteiten.

De Nederlandse ‘university colleges’ die ook brede bachelors opleiden, zijn te beschouwen als een aanzet in dezelfde richting.

Plasterk heeft een onderzoek aangekondigd waarbij het Nederlandse onderwijssysteem naast diverse varianten uit andere delen van de wereld wordt gelegd. Een commissie van vier mensen zou daar begin 2010 adviers over moeten uitbrengen.

Tevens hoopt Plasterk dat er een brede maatschappelijke discussie over dit thema ontstaat.

bron: NRC Next, De Volkskrant, Ublad online