Cholesterolverlager sneuvelt op laatste moment; artsen én beleggers verbijsterd

De Amerikaanse farmagigant Pfizer heeft de klinische tests met het cholesterolmedicijn torcetrapib van de ene op de andere dag stopgezet en de verdere ontwikkeling afgeblazen. Er gingen te veel proefpersonen dood. Onduidelijk is nog waarom precies.

Het nieuws is een schok voor hartpatiënten en artsen, die grote verwachtingen van het nieuwe middel hadden. Het is ook een schok voor de financiële wereld, die er op rekende dat torcetrapib uiteindelijk een omzet van twintig miljard dollar per jaar zou genereren.

Torcetrapib is ontwikkeld om de hoeveelheid ‘goede’ HDL-cholesterol in het bloed te verhogen. De ontwikkeling loopt al meer dan tien jaar en heeft er naar schatting een miljard dollar gekost. Het middel was bedoeld als vervanging voor Pfizers huidige melkkoe Lipitor, die de hoeveelheid ‘slechte’ LDL-cholesterol verlaagt. Lipitor genereert momenteel een omzet van meer dan twaalf miljard dollar, maar in 2010 loopt het octrooi af.

Afgelopen zaterdag werd duidelijk dat de laatste klinische test met torcetrapib verkeerd liep. Die test betrof 15.000 patiënten in honderd ziekenhuizen in de VS, Europa en Australië. De helft van hen kreeg torcetrapib, en tegelijk kregen ze allemaal Lipitor. De test startte in 2004 en had tot 2009 moeten lopen. Maar inmiddels zijn al 82 torcetrapibgebruikers overleden, tegen slechts 51 mensen uit de controlegroep. Ook het risico op niet-dodelijke hartproblemen blijkt door torcetrapibgebruik te stijgen, terwijl het juist de bedoeling was dat het omlaag zou gaan.

Opvallend is dat niemand deze resultaten had zien aankomen. Afgelopen donderdag beweerde Pfizer-topman Jeffrey Kindler nog dat torcetrapib de belangrijkste ontwikkeling sinds tientallen jaren kon zijn op cardiovasculair gebied, en dat hij hoopte dat de FDA volgend jaar al toestemming zou geven om het middel op de markt te brengen.

De vraag is nu of de hoge bloeddruk specifiek is voor torcetrapib of dat de hele familie van zogeheten CETP-inhibitors dezelfde bijwerking vertoont.

bronnen: Reuters, USA Today, New York Times