In het huidige tempo gaat Nederland de innovatiedoelstellingen voor het jaar 2020 nooit halen. Zowel de overheid als het bedrijfsleven investeren er te weinig in, heeft het Rathenau Instituut becijferd.

De berekening is gemaakt in het kader van het periodieke TWIN-overzicht (Totale investeringen in Wetenschap en INnovatie) waarvan de editie 2013-2019 vandaag online is gezet. De harde bewordingen hebben het rapport uiteindelijk niet gehaald maar werden onthuld door de Volkskrant, waarna Rathenau-medewerkers Jan van Steen en Jasper Deuten het alsnog bevestigden in een blog.

Het komt er op neer dat het plan ooit was om in 2020 3 % van het bruto binnenlands product (bbp) uit te geven aan wetenschap en innovatie. Daarvan zou de overheid eenderde moeten betalen en het bedrijfsleven tweederde.

Die ambitie is al eens omlaag bijgesteld naar 2,5 %. Maar om dat te halen moet de overheid de 4,5 miljard euro, die ze er nu aan uitgeeft, in 2020 verhogen met 0,7 miljard. Het bedrijfsleven investeert nu 6 miljard per jaar en daar moet 4,2 miljard bovenop. Mocht het bbp sneller stijgen dan verwacht, dan worden de bedragen nog hoger.

En dat gaan we dus nooit halen als (citaat uit het blog) ‘de Nederlandse overheid én het Nederlandse bedrijfsleven doorgaan met wat ze deden en voornemens zijn te doen.’ Namelijk bezuinigen.

Gesuggereerd wordt dat de overheid die 700 miljoen extra misschien nog wel zou kunnen halen, mits de ministeries een gezamenlijke strategie afspreken in plaats dat ze zich vastklampen aan de Haagse gewoonte dat iedereen de eigen broek moet ophouden. Volgens de bloggers is het nu zo dat iedereen in koor roept dat innovatie belangrijk is, maar alleen het ministerie van OCW het innovatiebudget op peil houdt. De rest snijdt er in teneinde andere gaten te kunnen dichten.

Opvallend is daarbij (en dat staat weer wél in het officiële rapport) dat van de gevreesde focus op toepassingsgerichtheid helemaal geen sprake lijkt te zijn. Momenteel gaat 69 % van het overheidsbudget naar de eerste geldstroom en overig niet-toepassingsgericht onderzoek, en in 2019 zal dat zijn gestegen naar 76 %. Met onder meer als gevolg dat het budget voor technologisch onderzoek met maar liefst 40 % krimpt.

Die 4,2 miljard van het bedrijfsleven wordt lastiger, en daarvan krijgt ook de overheid een beetje de schuld. Het beleid dat nieuwe R&D-investeringen naar Nederland moet lokken, scoort onvoldoende effect. De bloggers onthullen dat er binnenkort nóg een Rathenau-rapport verschijnt waaruit blijkt dat ‘de huidige bedrijfsresearch wel te behouden is maar nauwelijks groeit’ en dat de development het moet hebben van start-ups en vestigingen van buitenlandse bedrijven die veel actiever moeten worden geworven dan nu gebeurt.

‘Voor het realiseren van de 2,5% ambitie zal nog heel wat meer nodig zijn dan wat nu wordt gedaan’, besluiten Van Steen en Deuten.

bron: Rathenau Instituut, de Volkskrant