Over een tijd werken of studeren in het buitenland hoor je vaak fantastische verhalen. Het is altijd geweldig en ook altijd goed voor je cv. Drie wisselende ervaringen geven een meer genuanceerd beeld.

Opgelucht dat het voorbij was

Voor Audrey Janssen (28) was werken in het buitenland geen doel toen ze in 2004 haar studie biologie in Nijmegen had afgerond. Ze besloot te gaan promoveren en solliciteerde bij verschillende universiteiten, ook in het buitenland. Het werd Aken in Duitsland. “Ik had gedurende mijn studie 2 maanden in Engeland gezeten en dat was goed bevallen. Maar werken in het buitenland was niet mijn belangrijkste drijfveer. Bovendien was het dichtbij mijn woonplaats Vaals, ik ging op de fiets naar het lab.”

Na een jaar vertrok haar promotor echter naar Hannover en besloot ze, niet van harte, mee te gaan. “Mijn belangrijkste reden om mee te gaan was dat ik het jaar niet wilde weggooien, ik wilde niet ergens anders weer opnieuw moeten beginnen.” Ze vond een kamer in Hannover en reisde om het weekend naar huis.

HIËRARCHIE

Het nieuwe leven viel haar zwaar. “Het was een heftige tijd, de sfeer op het lab was niet leuk en ik maakte lange dagen om maar zo snel mogelijk klaar te zijn.” De hiërarchische organisatie van het Duitse lab vormde een belangrijk obstakel. “Ik weet niet of het er op alle Duitse labs zo aan toe gaat, maar hier was de promotor echt de baas. Zijn beslissingen werden uitgevoerd, ook als het niet de meest logische waren.” Dat leidde vaak tot botsingen. “Ik had bijvoorbeeld afgesproken dat ik een weekend door zou werken, zodat ik het volgende weekend wat langer naar huis kon. Daar kwam hij vervolgens heel vaak op terug, alsof ik de hele tijd vakantie had. Heel flauw.”

De steun van haar vriend was heel belangrijk in die periode. “Hij verzekerde me dat het einde dichterbij was dan ik dacht. Ook van een collega kreeg ik veel steun.” in september 2008 is ze gepromoveerd en meteen teruggekeerd naar huis. “Ik was heel erg opgelucht dat het voorbij was.” ze is uiteindelijk blij dat ze heeft volgehouden. “Het is een cliché, maar ik ben persoonlijk echt gegroeid. Ik heb geleerd dat ik kan doorzetten als het moeilijk is en dat ik op mezelf kan staan. maar als ik nu opnieuw zou moeten beslissen, zou ik niet meegegaan zijn naar Hannover, maar een andere promotieplaats hebben gezocht.”

In Hannover had ze al de criteria bedacht waar haar volgende baan aan moest voldoen. “Niet in het lab, dichtbij huis en iets met biologie.” Dat is gelukt, ze is nu Clinical Product Marketing Assistant bij MEDRAD in Maastricht, een Amerikaans bedrijf dat hightech medische hulpmiddelen verkoopt, onder meer voor MRI en CT. De 4 jaar in Duitsland hebben meegeteld bij het solliciteren. “Maar als ik mijn promotie in Aken had gedaan was het net zo waardevol geweest.”

WAARDE

De waarde van internationale ervaring hangt volgens haar sterk af van de baan waarop je solliciteert. “Voor sommige banen is het een plus. Er wordt altijd gezegd dat buitenlandervaring iets is wat je móet hebben, maar volgens mij weegt het in de praktijk minder zwaar dan je zou denken.” Of ze zelf nog weer eens over de grens gaat kijken, hangt sterk af van de plek en voor hoe lang het zou zijn. “echt ver weg, zoals de VS, zou ik niet voor lang willen. Mijn tijd in Hannover heeft me geleerd dat ik graag dichtbij mijn familie en vrienden ben.”

-------

Een nieuwe blik op Nederland

Postdoc Willem van Dorp (32) is eind 2008 uit de VS teruggekeerd op zijn stek bij de vakgroep Deeltjesoptica van de TU Delft. Bijna 1 jaar heeft hij gewerkt op de Busch campus van Rutgers University in Piscataway, new Jersey. Het is hem uitstekend bevallen. “Amerikanen zijn open, hartelijk en vriendelijk. Het is er prettig wonen en werken.” Ondergedompeld worden in een nieuwe omgeving is bovendien spannend. “Alles is nieuw. als je niet aan het werk bent, heb je meteen een vakantiegevoel.”

Ook het werk zelf verliep goed. “Ik kon heel snel aan de slag. Bovendien kreeg ik steun van een ervaren onderzoeker, daar heb ik veel van geleerd. Ik heb eigenlijk een heel jaar experimenteel werk kunnen doen en dat heeft veel opgeleverd.”

MOOI MEEGENOMEN

Het jaar bij Rutgers University kwam op zijn pad door de manier waarop zijn postdocproject is opgezet. “Na mijn promotie hier in Delft bood mijn begeleider me een postdocplaats aan, waarvan het eerste jaar bij Rutgers moest worden uitgevoerd en het tweede jaar in Delft.” De kans om een jaar in de VS te werken vormde niet de doorslag, maar was mooi meegenomen. “Ik was in de eerste plaats enthousiast over de inhoud van het project, maar ook onzeker over een jaar werken in de VS. Mijn vrouw opperde dat het goed zou staan op mijn cv als ik verder wil in het onderzoek.”

Na enige aarzeling besloot zijn vrouw mee te gaan. “Ze had hier een leuke baan die ze niet graag wilde opzeggen, maar ze zag het ook als een uitdaging, en het leven daar is haar goed bevallen. En met je partner gaan maakt het extra leuk.”

RELATIVEREN

Terug in nederland is het even wennen, zowel op het Delftse lab als daarbuiten. “Ik had in de VS alle vrijheid om aan mijn onderzoek te werken. Omdat ik niet bij mijn werkgever in Delft was, maar te gast bij Rutgers, had ik nergens last van organisatorische sores. en het is verfrissend om ergens anders te zijn, Nederland gaat er heel anders uitzien als je er een tijdje niet bent. Dat geldt ook voor het land waar je op dat moment verblijft. Ik dacht altijd dat Nederlanders heel open en vriendelijk waren, maar ik zie nu dat Nederlanders best gereserveerd kunnen zijn.” Hij kijkt daarom nu ook anders naar de buitenlandse gasten op het lab in Delft.

“In New Jersey was er een wekelijkse bijeenkomst voor alle buitenlanders. Daar kon je terecht voor vragen, maar ook om een borrel te drinken en mensen te leren kennen. Het lijkt mij leuk zoiets in Delft te organiseren.” De nieuwe blik die je krijgt door een buitenlands verblijf is volgens Van Dorp een belangrijke reden om het te doen. “Het relativeert allemaal. Je merkt dat je het in een ander land ook redt, daar zijn ook aardige mensen die je willen helpen. Een buitenlands verblijf zet alles in een breder perspectief.”

-----

Hecht niet te veel aan zekerheden hier

“Ik wilde niet bij wijze van spreken me op mijn negentigste afvragen ‘wat heb ik nou gedaan?’ Elke dag naar de TU gereden en daar gewerkt, is dat het dan?”, verklaart Margit Roelofs Heyrmans (36) haar beslissing om begin 2004 af te reizen naar Ghana om daar voor ontwikkelingsorganisatie Voluntary Service Overseas (VSO) te gaan werken. Ze was in 1999, na haar studie biochemie in Groningen, begonnen bij de TU Eindhoven als projectmanager. De baan beviel goed, maar gaandeweg begon het buitenland te trekken. “Voor mijn werk was ik naar Indonesië en India geweest en zelf had ik een reis naar Kenia gemaakt. Het idee om een tijd in de tropen te werken kwam toen op. Niet om de wereld te verbeteren en ook niet om het op mijn cv te kunnen zetten, maar puur voor mezelf.”

SLAPEN

Zoekend naar mogelijkheden kwam ze terecht bij VSO, een organisatie die professionals uitstuurt om kennis over te dragen. ze werd aangenomen en vertrok in februari 2004 naar Tamale, een stad in het noorden van Ghana. “Mijn baan daar bestond uit het helpen van een lokale ngo om zelfstandig te worden. Ik moest die gaan ondersteunen bij businessplannen schrijven, sponsors en fondsen vinden en een netwerk opbouwen; allemaal taken die goed aansloten bij mijn ervaring vanuit de TU/e. Daarom was ik ook aangenomen door VSO.”

Eenmaal ter plaatse bleek het verhaal mooier dan de praktijk. Bij haar nieuwe werkgever was niemand aanwezig en dat was min of meer de gangbare situatie. “Het klinkt onaardig, maar ze deden daar helemaal niks. De medewerkers – die overigens allemaal heel aardig waren – waren aan het slapen, bidden of gewoon afwezig.”

VERSPILLING

“In het begin probeer je natuurlijk om er echt iets van te maken. Maar al snel werd me duidelijk dat de organisatie mij voornamelijk zag als de zoveelste blanke die een zak geld komt brengen.” Ze besloot desondanks er het beste van te maken. “Ik vond het zonde dat VSO geld betaalde voor mijn aanwezigheid en heb daarom bij VSO Ghana gevraagd om meer werk, maar toen was de reactie ‘nee, we hebben liever dat er dan nog een vrijwilliger uit Europa komt, want dan krijgen wij meer geld’. Dat was voor mij de bevestiging dat dit hele systeem een verspilling van tijd en geld is.” Ze nam ontslag en na een jaar was ze weer terug in Nederland. zonder concreet plan.

“Ik had al wel besloten dat ik graag naar het bedrijfsleven wilde. Schering-Plough/Organon stond hoog op mijn lijst en daar ben ik in januari 2006 begonnen als QA projectmanager.” De buitenlandervaring heeft geen rol gespeeld. “Het is aan de orde gekomen in de gesprekken, maar meer uit interesse.” Ze denkt dat de waarde van buitenlandervaring vaak wordt overschat. “Het is volgens mij alleen echt een pre als je er relevante werkervaring hebt opgedaan en je solliciteert naar een functie in een internationale omgeving.”

Toch kijkt ze heel positief terug op het Ghanese avontuur. “Het komt hier niet naar voren, maar ik heb een ontzettend leuk jaar gehad. Ik had het echt niet willen missen.” Ze raadt dan ook iedereen die met vergelijkbare plannen rondloopt aan om het te doen. “Laat je niet tegenhouden door zekerheden hier of door reacties van anderen. Je vindt altijd wel weer een baan, ook als je avontuur mislukt. Vertrouw op je eigen kunnen.”

Bron: C2W5, Carrière Magazine, 14 maart 2009