In Japan is bedacht hoe je een organogoudcomplex kunt versturen naar een specifieke locatie in een levende muis, om daar een chemische reactie te katalyseren. Je kunt het nog zien gebeuren ook, schrijven Katsunori Tanaka en collega’s in Angewandte Chemie.

Vermoedelijk is het de eerste keer dat organometaalkatalyse is gedemonstreerd in een levend wezen dat hoger op de evolutionaire ladder staat dan de dooierzak van een pasgeboren zebravisje. Met een beetje geluk mondt het ooit uit in medische toepassingen.

Als doelzoeker dient een albumine-eiwitmolecuul dat hij op een tiental plaatsen garneert met een suikerketen, een zogeheten N-glycan, via een vorm van klikchemie. De opbouw van die glycanketens blijkt het orgaan te bepalen waarin het albumine zich bij voorkeur ophoopt; galactoses aan de uiteinden belanden bijvoorbeeld in de darmen terwijl α(2-6)-disialoglycoalbumines door de lever worden vastgehouden om via de urine te worden afgevoerd.

Aan het albumine komt een goud(III)-ion te hangen, via een organisch tussenstuk dat aan één eind dat ion opneemt via cyclometallatie. Aan het andere eind zit een 7-diethylcyclocoumarinegroep die mooi in een hydrofobe uitholling in het albuminemolecuul past.

Zo’n goudion katalyseert onder meer de binding van vrije amines aan fluorescerende propargylesters. Die vrije amines kunnen bijvoorbeeld de zijgroepen zijn van lysinebouwstenen in een eiwit naar keuze.

Als je dus bij een muis eerst de combinatie van goudionen en α(2-6)-disialoglycoalbumines injecteert, en een half uurtje later de propargylester, dan wordt alleen in de lever de reactie tussen die ester en de aanwezige eiwitten gekatalyseerd. Met andere woorden: de ester hoopt zich daar op en de lever gaat veel harder fluoresceren dan de rest van de muis. In de praktijk blijkt dat inderdaad te werken.

Gebruik je glycanen met galactose-uiteinden, dan gebeurt hetzelfde met de darmen.

De publicatie maakt geen melding van eventuele bijwerkingen bij de muizen. Maar duidelijk is dat er nog heel wat onderzoek nodig zal zijn voordat iemand dit in een mens durft te proberen.

bron: Wiley