Bommen en granaten kom je tegen bij het Nederlands Forensisch Instituut. Scheikundige Anick van der Craats werkt als forensisch onderzoeker bij het NFI. Hoe spannend is dat?

Het belang van technisch onderzoek in een strafrechtelijke zaak is de afgelopen jaren toegenomen, met name het belang van DNA-sporen.Het Nederlands Forensische Instituut (NFI) is populair als werkgever, gezien het aantal vacatures in kranten en tijdschriften. Niet alleen zijn er ruim zestig reacties per vacature, ook aankomende studenten informeren welke studie ze moeten doen om crime scene investigator te worden. Naast de krappe arbeidsmarkt lijkt de run op een baan binnen het NFI te komen door documentaires op Discovery Channel en hitseries als Crime Scene Investigation.

Explosieven

Wat houdt een baan als forensisch onderzoeker nu eigenlijk precies in? Als bijvoorbeeld een schuurtje ontploft in de achtertuin van een verdachte terrorist, wordt de politie via 112 gewaarschuwd en vervolgens wordt de Technische Recherche (TR) erop afgestuurd. Als dan blijkt dat er gevaarlijke chemicaliën aanwezig zijn, wordt het NFI ingeschakeld. Een gerechtelijk deskundige, specialist op het gebied van explosieven, komt polshoogte nemen en adviseert de TR. Anick van de Craats wordt zo’n gerechtelijk deskundige. Het kan dus voorkomen dat ze in het weekend, tijdens haar piket, wordt opgepiept en naar de plaats delict moet.

Na monstername kunnen de forensisch onderzoekers beginnen met het zaakonderzoek. Het team Explosies & Explosieven waarin Anick werkzaam is bestaat uit zes mensen, zowel gepromoveerden, wo’ers als hlo’ers. Het zaakonderzoek duurt in verband met het voorarrest van een verdachte in principe nooit langer dan drie maanden. “Maar met de vuurwerkramp in Enschede zijn we bijna anderhalf jaar bezig geweest”, aldus Anick. “Zaken die bij onze afdeling vooral binnenkomen betreffen handgranaten, zelfgemaakte vuurwerkbommen, brandbommen, bombrieven, en monsters van verdacht poeder (mogelijk kruit). In het geval van handgranaten onderzoeken wij dan de herkomst, het soort explosief en de deugdelijkheid (in verband met de strafmaat).” Als gerechtelijk deskundige kan het voorkomen dat je tijdens de rechtszitting de resultaten van het zaakonderzoek moet toelichten. Anick heeft regel-matig te maken met andere afdelingen, zoals Digitale Technologie. Deze afdeling onderzoekt onder andere ontstekingsmechanismen van het gebruikte explosief, bijvoorbeeld mobieltjes. In gecompliceerde zaken kan het voorkomen dat de forensisch onderzoekers samen met de technische en tactische recherche en het Openbaar Ministerie om de tafel gaat zitten om de juiste vraagstelling te formuleren. Het NFI adviseert dan waarop getest kan worden. “Als gerechtelijk deskundige heb je dan een soort onderwijzende functie,” zegt Anick.

Op de vraag of het werk van een gerechtelijke deskundige in Nederland te vergelijken is met de bezigheden van de crime scene investigators op televisie, zegt Anick: “In werkelijkheid is het erg onwaarschijnlijk dat de technische rechercheurs, zowel de forensisch onderzoekers als de tactische rechercheurs zijn.” Ze benadrukt wel dat het goed is dat er zo’n serie bestaat. “Het is namelijk goede publiciteit voor de exacte wetenschappen.”

www.forensischinstituut.nl

***Kader***

Annick van der Graats

Anick van de Craats is werkzaam als wetenschappelijk onderzoeker in het team Explosies & Explosieven binnen de afdeling Chemie. Hiervoor studeerde zij scheikunde aan de Universiteit Utrecht, promoveerde aan de Technische Universiteit Delft en werkte twee en een half jaar als post-doc aan de Universiteit van Cambridge in Engeland. In juli 2002 trad ze in dienst bij het NFI. Haar takenpakket bestaat onder andere uit onderwijs geven aan en communiceren met de technische recherche van de politie, het verrichten van zaak-onderzoek en ook een gedeelte wetenschappelijk onderzoek. Juist deze combinatie van communicatie en (wetenschappelijk) onderzoek spreekt Anick erg aan.

***Kader***

Het Nederlands Forensisch Instituut is een onderdeel van het ministerie van Justitie en verricht forensisch onderzoek op vooral technisch, medisch-biologisch en natuurwetenschappelijk terrein. De afdelingen biologie, pathologie, toxicologie, chemie, verdovende middelen, milieu, fysische technologie en digitale technologie zijn de politie (en indirect het Openbaar Ministerie) behulpzaam bij het oplossen van misdrijven. In totaal werken er ongeveer 350 mensen binnen het NFI van wie veel chemici. Vanaf medio oktober huist het NFI in het bovenstaande nieuwe pand in Den Haag.