De Mexicaanse griep wordt al een mediahype genoemd, maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het gevaar nog niet geweken. Ook viroloog Ab Osterhaus (Erasmus MC) blijft waarschuwen: “Tot nu toe ontwikkelt de Mexicaanse griep zich op dezelfde wijze als de Spaanse griep. De eerste maanden was het virus langzaam in opkomst, pas na een halfjaar kwam de grote klap.” Minister Klink nam als een van de eersten in Europa een optie bij fabrikant Solvay om iedere Nederlander met twee doses te beschermen.

Manteleiwitten

Mocht het nodig zijn, dan kan Solvay rond half juni starten met de productie van een pandemievaccin, aldus Sjirk Kok, algemeen directeur van Solvay Biologicals. Naar verwachting stuurt de WHO half mei een zaaivirus, geïsoleerd uit het slijm van patiënten met de Mexicaanse griep, naar alle vaccinproducenten. Zij kruisen het zaaivirus met een kweekstam, een onschuldig influenzavirus dat goed groeit in eieren. Zo moet een virusvariant ontstaan die zich snel vermenigvuldigt in eieren en die de juiste manteleiwitten (H1 en N1) van het Mexicaanse griepvirus bevat om een immuunreactie op te wekken. De selectie van het juiste virus neemt 3 tot 4 weken in beslag.

Als dit virus geïsoleerd is, dan wordt het ingespoten in eieren die 2 tot 3 dagen de broedstoof ingaan. Het eivocht wordt vervolgens geoogst en de virussen opgezuiverd, geconcentreerd en geïnactiveerd. De manteleiwitten worden via chromatografie geïsoleerd en vormen samen met een adjuvant – een stof die de immuunreactie versterkt – het pandemievaccin.

Komt er daadwerkelijk een pandemie, dan zal Solvay ook vaccins produceren via een nieuw productieprocedé in een bioreactor. Daarin groeit het virus in een cultuur van hondenniercellen. “Het belangrijkste voordeel is dat dit procedé onafhankelijk is van de eierproductie”, vertelt Kok. “Normaal gesproken moet je 6 maanden van tevoren je eieren bestellen.”

Spaans voorbeeld

De griepprik van afgelopen winter bevatte ook een H1N1-stam. Maar het is onwaarschijnlijk dat dit vaccin mensen weerstand biedt tegen de Mexicaanse griep. Het H-segment van het Mexicaanse virus wijkt volgens de eerste gegevens meer dan 30 procent af. Daardoor mag je het bijna geen H1N1 meer noemen.

Of een vaccin tegen de Mexicaanse griep nodig is, beslist de WHO. Zodra alarmfase 6 ingaat, en als u dit leest is het misschien al zover, zal de raad vaccinproducenten vragen alle faciliteiten in te zetten voor een pandemievaccin. Voor de jaarlijkse reguliere griepprik blijft dan geen productiecapaciteit over. Eind oktober 2009 zullen er dan wereldwijd maximaal 400 miljoen vaccins beschikbaar zijn. Misschien wordt het met 6 miljard mensen dus vechten om een dosis.

De grote vraag is nu of het zover komt. Het nieuws dat het virus van mens op varken overgedragen kan worden, is niet geruststellend. Hoe meer mensen en dieren er besmet zijn, hoe groter de kans dat het virus zich mengt met andere influenzastammen, waaruit een variant kan ontstaan die besmettelijk en gevaarlijker is. Na de eerste, relatief milde golf kan de Mexicaanse griep dan terugkeren in een ernstiger vorm, net zoals de Spaanse griep die in 1918-1919 miljoenen slachtoffers maakte.

De grote klap komt dan in oktober of november. Precies de tijdsspanne die minimaal nodig is om het vaccin te produceren. Tot die tijd heeft Nederland in de strijd tegen de Mexicaanse griep het meest aan zijn voorraad van 4,5 miljoen doses van de virusremmer Tamiflu. Dat is inmiddels al succesvol ingezet bij de eerste Nederlandse patiënten: een driejarig jongetje en zijn medepassagiers op een vlucht uit Mexico.

Bron: C2W10, 16 mei 2009