Hoe je kinderen duidelijk maakt dat ze van het periodiek systeem moeten afblijven.

Hoe leg je een ingewikkeld stuk wetenschap of techniek uit aan de jeugd? Voorlezen uit een leerboek werkt averechts, want dat soort geneuzel moeten ze op school de hele dag al aanhoren. Dus probeer je het leuk te maken door er een spannende verhaallijn omheen te verzinnen. In elk hoofdstuk laat je de hoofdpersoon tegen een ander aspect van het onderwerp oplopen en tegen een bijfiguur die spontaan het relevante deel van de leerstof reciteert.

Ooit verschenen zulke boeken aan de lopende band. Oom Jan leert zijn neefje schaken (1935), Gij en de industrie (1943) en Het boek van de Spoorwegen (1948) zijn typische voorbeelden. Maar inmiddels zit de klad er behoorlijk in. De jeugd van tegenwoordig heeft wel wat anders te doen dan oubollige lectuur lezen over de interesses van (groot-)ouders. Denk maar niet dat Oom Jan leert zijn neefje gamen ooit in druk verschijnt.

Zo bezien is Doos van licht, lucht en liefde, het debuut van wetenschapsjournalist Bennie Mols, een moedige poging om een vergeten genre nieuw leven in te blazen. De doos in kwestie bevat monsters van de nummers 1 tot en met 92 uit het periodiek systeem. Alleen element nummer 61, promethium, ontbreekt. De twaalfjarige tweeling Yotta en Yocto wordt door hun doodzieke vader op wereldreis gestuurd met de opdracht de collectie compleet te maken. Via IJsland (lesje waterstofeconomie), de Zuidpool (magnetisme, dus lesje anorganische chemie) en Vancouver (walvissen, dus lesje life sciences) vliegen de kinderen naar het CERN in Genève. Een vriendelijke fysicus maakt even een voorraadje promethium voor hen aan. Opdracht volbracht, en achteraf blijkt er ook nog precies de straling uit te komen die papa van zijn kanker geneest.

Het idee is leuk en de wetenschappelijke lesjes zijn helder. Maar de rest rammelt aan alle kanten. Dat Yotta en Yocto moeiteloos door security checks lopen met letterlijk het hele periodieke systeem in hun handbagage, is nog tot daar aan toe. Maar dat ze de hele wereld rondvliegen om antwoorden te vinden, die ze thuis binnen vijf minuten van internet hadden kunnen halen, zal ze in de ogen van de doelgroep niet bepaald geloofwaardig maken. Erger is dat Mols’ schrijfstijl maar een klein beetje minder oubollig is dan die van oom Jan. En dat zijn wereld kennelijk geheel wordt bevolkt door arrogante hoogbegaafden van het soort waar niet-hoogbegaafde kinderen instinctief heftige jeuk van krijgen.

De boodschap van Doos van licht, lucht en liefde is duidelijk. Chemie is iets voor nerds, die in een heel andere wereld leven dan normale mensen. Je mag er gerust aan twijfelen of dat de bedoeling van de schrijver was.

Bennie Mols, Doos van licht, lucht en liefde.
Vanaf 11 jaar. Uitgave Veen Magazines.
ISBN 9085710014. 14,95 euro.