Nanotechnologie heldert grauwe staar op

Franse onderzoekers hebben met een AFM-microscoop de moleculaire oorzaak van grauwe staar opgehelderd door letterlijk de moleculen in de ooglens af te tasten, zo melden ze binnenkort in het Journal of Molecular Biology. Het kan de boeken in als het eerste praktische succes van ‘medische nano-imaging’, zo juicht de persdienst van het Institut Curie.

Grauwe staar (cataract) is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij ouderen, en van blindheid in het algemeen in de derde wereld. De ooglens hardt als het ware uit en wordt langzaam ondoorzichtig. Vervanging van de lens is de enige remedie.

De Fransen hebben nu de membranen van cellen uit een zojuist vervangen ooglens van een 82-jarige man onder de AFM-microscoop gelegd. AFM staat voor ‘atomic force microscopy’. Je ziet de moleculen niet, maar je tast een oppervlak af met een naaldpunt van een paar atomen dik. Software interpreteert de meetgegevens en destilleert er een kleurige ‘hoogtekaart’ uit.

In dit geval laat die kaart zien waar de kanaaleiwitten in het membraan liggen. Er horen twee soorten te zijn: aquaporinen die dienen als waterkanaal, en connexonen die metabolieten en ionen doorlaten.

Eerdere AFM-metingen aan gezonde ooglenzen van schapen lieten zien dat de connexonen in groten getale rond de aquaporinen horen te liggen. Bij de door staar aangetaste lens zie je echter helemaal geen connexonen, en vormen de aquaporinen veel grotere clusters dan normaal. Het resultaat is dat het stoffentransport tussen de cellen niet meer werkt.

bron: Institut Curie