De oersoeptheorie kan nooit kloppen. Organismen zijn voor hun voortbestaan namelijk afhankelijk van chemische reacties die nooit uit die soep kunnen zijn geëvolueerd. In plaats daarvan moeten ze zijn ontstaan in een omgeving met een natuurlijke chemische gradiënt, zo claimen Nick Lane (University College London) en collega’s in het tijdschrift BioEssays.

Uitgever Wiley-Blackwell brengt het in een persbericht alvast als ‘het meest revolutionaire idee in de biologie sinds Darwin’. De oersoeptheorie bestaat immers al sinds 1929 en zeker de laaste jaren wordt er eigenlijk nauwelijks meer aan getwijfeld, behalve dan door creationisten.

De auteurs stellen dat het huidige leven geheel afhankelijk is van ‘chemiosmose’, het proces waarbij een concentratieverschil van protonen over een membraan de drijvende kracht is achter de synthese van de energiedrager ATP. Met de ontdekking hiervan verdiende Peter Mitchell in 1978 een Nobelprijs.

Heden ten dage hebben organismen hun eigen selectief doorlatende membranen om die protonengradiënt in stand te houden. Maar je kunt er gerust van uitgaan dat de allereerste levensvormen die membranen nog niet hadden - de evolutie daarvan had tijd nodig.

Die allereerste levensvormen zouden dan gebruik moeten hebben gemaakt van een protonengradiënt die in de natuur aanwezig was. En Lane argumenteert nu dat je in soep eigenlijk nooit zo’n gradiënt aantreft - de pH is gewoon constant. Dat geldt ook voor oersoep.

Zo’n gradiënt tref je wél aan in hydrothermale bronnen, en Lane denkt nu dat het eerste leven dáár is ontstaan. Om precies te zijn in bronnen die opborrelden uit poreus gesteente waar dat eerste leven zichzelf kon nestelen, en voorzichtig kon beginnen om lipiden, eiwitten en nucleotiden te synthetiseren uit de passerende gasmoleculen.

Pas toen die organismen zó ver waren geëvolueerd dat ze hun protonengradiënt konden maken, waarschijnlijk met waterstof als elektronendonor en CO₂ als acceptor, zouden ze uit het gesteente zijn gekropen om de rest van de planeet te veroveren. Sommigen zijn trouwens altijd in die bronnen blijven zitten.

Voorlopig blijft het nog even een theorie.

bron: Wiley-Blackwell