Geïsoleerd DNA in een reageerbuisje verschilt onvoldoende van DNA dat nog in het lichaam zit, om octrooieerbaar te zijn als zijnde iets nieuws. Met andere woorden: Myriad Genetics kan haar exclusieve claims op de borstkankergenen BRCA1 en BRCA2 vergeten, zo heeft de New Yorkse federale rechter Robert Sweet maandagmiddag bepaald.

De onverwachte uitspraak (‘pigs fly’, volgens sommigen) kan van grote invloed zijn op de octrooieerbaarheid van genen in het algemeen. Als zij tenminste het hoger beroep overleeft dat Myriad direct heeft aangetekend.

Rond de octrooien (ze zijn eigenlijk van de University of Utah, maar Myriad heeft een exclusieve licentie) woedt al sinds 2001 een felle juridische strijd. Het betreft genen die, indien op een bepaalde manier gemuteerd, leiden tot een sterk verhoogd risico op (erfelijke) borstkanker. Myriad eist het alleenrecht op om te testen of vrouwen dragers zijn van de mutatie, en kan daar als monopolist meer dan 3000 dollar per test voor vragen.

In Europa zijn die octrooien inmiddels grotendeels afgeserveerd. Maar in de VS was het tot nu toe nooit gelukt om ze juridisch lek te schieten.

De American Civil Liberties Union (ACLU) heeft nu dus wél succes gehad, maar op een andere manier dan verwacht. Geclaimd werd onder meer dat de octrooien strijdig waren met de grondwet. Maar de rechter blijkt uiteindelijk een puur chemische redenering te hebben gevolgd.

Wat hij heeft afgeschoten is de claim dat DNA op moleculair niveau wezenlijk verandert wanneer het uit levend weefsel wordt geïsoleerd. Er komen bijvoorbeeld andere eiwitten aan te hangen, en de intron-sequenties vallen weg. Volgens Myriad wordt het daardoor een geheel nieuwe stof, en dus octrooieerbaar.

Tot nu toe volgden vrijwel alle Amerikaanse juristen deze puur chemische redenering. Maar volgens déze rechter zit de essentie van DNA niet in de exacte chemische structuur maar uitsluitend in de informatie die er in opgesloten zit, dus in de volgorde van de coderende basenparen. Daaraan verandert Myriad niets, en dus zijn octrooien op het geïsoleerde DNA niet geldig.

Ook opvallend is de conclusie van rechter Sweet dat het vergelijken van DNA-sequenties op zich niet octrooieerbaar is, alleen de manier waarop je die vergelijking uitvoert. Ook dit haalt een paar claims van Myriad onderuit.

In totaal heeft de rechter 15 claims uit 7 verschillende octrooien afgeschoten. Dat laat 164 claims in die octrooien overeind, terwijl Myriad daarnaast nóg 16 octrooien op BRCA1 en 2 heeft. Maar het lijkt er op dat die alleen de gebruikte analysemethodes dekken.

Zoals gezegd is het juridische gevecht nog lang niet over. Er lijkt een redelijk grote kans te bestaan dat Myriad het vonnis in hoger beroep van tafel krijgt. Het blijft spannend.

bron: genomicslawreport.com