Over 3 jaar zouden alle academische publicaties gratis voor iedereen beschikbaar moeten zijn. Dat zegt Sijbolt Noorda, voorzitter van de universitaire koepel VSNU, vandaag in het Financieele Dagblad.

Volgens Noorda heeft de overgang naar digitale media het uitgeven van wetenschappelijke tijdschriften zo veel goedkoper gemaakt dat ‘open access’ inmiddels een haalbaar businessmodel zou moeten zijn. Daarbij betalen de lezers niets; het onderhoud van de website en de organisatie van de peer review worden bekostigd uit een relatief bescheiden financiële bijdrage van de auteurs.

Desgevraagd laat marktleider Elsevier via hetzelfde nummer van het FD weten dat dit businessmodel niet ‘sustainable’ is en dat het huidige abonnementenmodel gewoon blijft bestaan. Maar volgens Noorda is dat meer een kwestie van niet willen. “Jullie proberen niet hard genoeg of je bent te verliefd op je grote winsten”, verwijt hij de uitgevers.

Dat een krant als het FD deze thematiek op de voorpagina zet, heeft alles te maken met een boycot die eerder dit jaar werd ingesteld tegen Elsevier. Boze wetenschappers zijn de hoge abonnementstarieven zat en willen niet meer met Elsevierbladen meewerken. Beleggers maken zich kennelijk zorgen dat die boycot een negatieve invloed gaat hebben op de kwartaalcijfers en dus op de waarde van de Elsevier-aandelen.

Volgens Noorda zou de uitgever juist zijn voordeel moeten doen met de affaire: “Elsevier kan een geweldige reputatiewinst maken. Ze worden de lieveling van de wetenschap wanneer ze besluiten per 2015 over de hele linie over te gaan naar open access. Daarmee zouden ze een gouden slag kunnen slaan.”

Maar het FD heeft laten uitrekenen dat de 9.000 mensen, die de oproep tot een boycot inmiddels hebben getekend, maar iets meer dan 1 procent van het academische netwerk van Elsevier uitmaken. In een begeleidend artikeltje wijst Rabobank-analist Hans Slob er op dat academici nu eenmaal moeten publiceren en Elsevier daarvoor niet kunnen missen: “De uitgeverij is voor veel wetenschappers te belangrijk om te boycotten.”

Met andere woorden: aandeelhouders, u kunt gerust gaan slapen, Sijbolt bijt niet.

bron: FD