De Nobelprijs voor chemie gaat dit jaar naar Frances Arnold, George Smith en Sir Gregory Winter. Ze worden beloond voor harnessing the power of evolution. Arnold krijgt de helft van de prijs voor de gerichte evolutie van eiwitten. Smith en Winter krijgen de andere helft voor faagdisplay als techniek om onder meer antilichamen te kweken.

Vorig jaar vertelde Arnold in C2W over die gerichte evolutie, die ze voor het eerst presenteerde in 1993. Ze maakt gebruik van het feit dat enzymen vrijwel nooit 100 % specifiek één bepaalde reactie katalyseren. Er zijn meestal wel een paar andere kunstjes die ze in geringe mate beheersen. Door een paar aminozuren te wijzigen kun je die functies versterken, en zo enzymen ‘fokken’ voor industriële processen die in de vrije natuur niet voorkomen.

Arnold, hoogleraar aan het California Institute of Technology (Caltech) in Pasadena, is pas de vijfde vrouw die ooit een Nobelprijs voor scheikunde heeft gewonnen.

Faagdisplay komt er op neer dat je DNA, dat codeert voor een te onderzoeken eiwit, inbouwt in dat van een bacterievirus (bacteriofaag). Je regelt het zo dat dat dat eiwit op de buitenkant van de faag komt te zitten, waarna je eenvoudig kunt onderzoeken welke andere eiwitten daar aan willen binden.

George Smith, inmiddels emeritus hoogleraar aan de universiteit van Missouri, bedacht het in 1985. Greg Winter, eveneens emeritus maar dan aan de universiteit van Cambridge, werkte de techniek verder uit en bedacht kort daarop dat je haar kunt gebruiken om menselijke antilichamen tegen zo’n eiwit te kweken, wat je met een beetje goede wil óók gerichte evolutie mag noemen.

bron: nobelprize.org