De Nobelprijs voor geneeskunde wordt dit jaar gedeeld door de Amerikaanse onderzoekers Bruce Beutler en Ralph Steinman, en hun Franse collega Jules Hoffmann. Ze krijgen de prijs vanwege hun revolutionaire ontdekkingen op het gebied van de immunologie.

Enkele uren na de bekendmaking werd de feestvreugde getemperd omdat bekend werd dat Steinman afgelopen vrijdag is overleden aan alvleesklierkanker. Wat dit voor de prijs betekent is niet duidelijk: normaal gesproken worden Nobelprijzen niet postuum uitgereikt, maar dit is toch wel een bijzonder geval.

De bekroonde onderzoekers zijn niet zo bekend, maar daarom niet minder belangrijk. Hoffmann ontdekte in 1996 dat het immuunsysteem van fruitvliegjes (Drosophila) afhankelijk is van het zogeheten Toll-gen en een reeks daaraan verwante genen.

Twee jaar later ontdekte Beutler dat een op Toll lijkend gen bij muizen codeert voor de Toll-like receptor (TLR), die bacteriële lipopolysacchariden bindt en vervolgens een ontstekingsreactie op gang brengt als afweer tegen die bacteriën.

Het werk van Steinman staat hier helemaal los van, en is ook al veel ouder. Het begon in 1973 met de ontdekking van de zogeheten dendritische cel, gevolgd door het bewijs dat deze cellen de T-cellen van het immuunsysteem kunnen activeren. Wrang genoeg vormden diezelfde dendritische cellen de basis voor een behandeling van Steinmans kanker, maar dat heeft dus niet mogen baten.

Voor de volledigheid: Steinman is geboren in Canada en Hoffmann in Luxemburg.

bron: Nobelpize.org, Eos