Een natuurlijke afweerreactie tegen tumorcellen is in te schakelen met een molecuul dat klein genoeg is om de bloed/hersenbarrière te passeren. Het blaast een oud idee voor kankerbestrijding nieuw leven in, stelt een hoopvol Amerikaans gezelschap in Science Translational Medicine.

De afweerreactie berust op een eiwit genaamd TRAIL, wat staat voor tumornecrosefactorgerelateerd apoptose-inducerend ligand. Al een hele tijd is bekend dat TRAIL tumorcellen aanzet tot apoptose oftewel zelfdoding, terwijl het op gezonde cellen geen effect heeft. Hierdoor weet het afweersysteem een hoop tumoren in de kiem te smoren. Maar als de kanker de eerste aanval weet te overleven, wordt de TRAIL-productie uiteindelijk uitgeschakeld.

Het lijkt dus logisch om tumoren te bestrijden door extra TRAIL toe te dienen, of een antilichaam dat er voldoende op lijkt om zich aan dezelfde receptoren van een kankercel te hechten. Omdat het een variatie op een natuurlijk mechanisme is, zou het tot veel minder bijwerkingen moeten leiden dan klassieke chemotherapie.

Tot nu toe zijn alle klinische tests echter mislukt. Dat van die geringe bijwerkingen klopte wel, maar patiënten die naast de klassieke chemotherapie iets TRAIL-achtigs kregen overleefden ook nauwelijks langer dan gebruikelijk.

De nu gepresenteerde aanpak is anders. Het molecuul genaamd TIC10 imiteert TRAIL niet, maar schakelt het menselijke gen in dat voor TRAIL codeert. Daarbij werkt het helemaal buiten het natuurlijke activeringsmechanisme via het p53-signaaleiwit om, en heeft er dus ook geen last van als dat mechanisme in een tumor niet meer werkt.

Inderdaad wordt in muizen de TRAIL-productie opgestart, zowel in tumoren als in de gezonde cellen er omheen. Omdat TIC10 zo klein is, gebeurt dat zelfs in glioblastomen in de hersenen die met de huidige chemotherapie notoir moeilijk zijn te behandelen. En terwijl TRAIL in het menselijk lichaam een halfwaardetijd van een half uur heeft, blijft TIC10 na toediening dagenlang actief.

Of dit inderdaad het ei van Columbus is of dat er een heel andere reden is waarom TRAIL-therapie niet werkt, blijft afwachten. De eerste klinische test moet immers nog komen.

bron: news@nature, Science Translational Medicine