Nog even en we kunnen de constante van Planck nauwkeurig genoeg meten om er de kilo op te baseren. Medewerkers van het Britse National Physical Laboratory (NPL) leggen momenteel de laatste hand aan de apparatuur, melden ze in het tijdschrift Metrology.

De kilo is een van de zeven basiseenheden van het SI-stelsel. Nu is hij nog gedefinieerd als de massa van een blok platina in een kluis in de Parijse voorstad Sèvres. Van die definitie wil men echter al heel lang af: bij elke poetsbeurt verloopt de massa van dat platina een beetje en anno 2012 kun je voldoende cijfers achter de komma meten om dat ook te merken.

Een echt onveranderlijke definitie is alleen mogelijk als je je baseert op een onveranderlijke natuurconstante. Dan zijn er verschillende mogelijkheden. Voorgesteld is om het getal van Avogadro te gebruiken. Maar in oktober vorig jaar is binnen de Conférence Générale des Poids et Mesures (CGPM) afgesproken om toch maar liever de constante van Planck te nemen en Avogadro te reserveren voor de definitie van de mol (zie het congresverslag, pagina 23-24).

Voorwaarde is dan wel dat je die constante van Planck zò goed kunt meten dat er daadwerkelijk een nauwkeurigere kilo uit komt dan die uit Sèvres. Dat denkt men te doen met een zogeheten wattbalans.

En bij het NPL denkt men nu de eigen wattbalans, de NPL Mark II, zo ver te hebben verfijnd dat hij de noodzakelijke nauwkeurigheid moet kunnen halen. Enkele jaren geleden zaten de metingen er maximaal 66 nanowatt per watt naast, wat nog te onnauwkeurig was. Sindsdien is de wattbalans overgebracht naar het Canadese instituut NRC-INMS. En zodra men hem daar operationeel heeft en er een mogelijke systematische fout heeft uitgehaald die vlak voor de verhuizing werd ontdekt, hoopt men op 36 nanowatt per watt uit te komen.

Om de kilo definitief te vervangen wordt gestreefd naar 20 nanowatt per watt. Dat moet te doen zijn.

bron: NPL