In een zeldzame genetische afwijking schuilt een simpel recept om met één eiwit volwassen cellen te herprogrammeren tot een soort stamcellen. Dat melden Damian Medici, Bjorn Olsen en collega’s (Harvard Medical School) in Nature Medicine.

De aandoening in kwestie heet fibrodysplasia ossificans progressiva, afgekort FOP. Wereldwijd lijden er minder dan 1.000 mensen aan. De ziekte uit zich door spontane ontstekingen in het zachte weefsel van de patiënt, dat daarbij langzaam maar zeker verandert in botweefsel. Het proces neemt tientallen jaren in beslag, en voor zover bekend is er niets tegen te doen.

Op Harvard hebben ze nu ontdekt dat dat extra botweefsel biomarkers bevat die je eigenlijk zou verwachten in endotheelcellen, dus de binnenbekleding van bloedvaten. Wat meteen het vermoeden deed rijzen dat die botten uit endotheelcellen ontstaan.

Om dat uit te proberen, plaatsten de onderzoekers het gemuteerde gen dat FOP veroorzaakt over naar een kweekje van normale endotheelcellen. Die bleken echter niet in botcellen te veranderen maar in zogeheten mesenchymale stamcellen. Dergelijke ‘volwassen’ stamcellen zijn minder veelzijdig dan embryonale stamcellen, maar ze kunnen wél naar keuze uitgroeien tot bot-, kraakbeen- spier- of vetweefsel.

Zowel in vitro als in muizen wisten ze er ook een aantal van die celtypen van te maken.

Hetzelfde effect bleek ook te bereiken door niet het gemuteerde gen toe te voegen, maar een eiwit-groeifactor die op moleculaire schaal ongeveer hetzelfde effect heeft. Inderdaad ontstonden zo óók mesenchymale stamcellen. Er zijn minstens 2 groeifactoren waarmee het trucje lukt: TGF-beta2 en BMP4.

Uiteindelijk hopen de onderzoekers twee dingen te bereiken: enerzijds de progressie van FOP stoppen, anderzijds botgroei bevorderen bij mensen die daar door ándere aandoeningen te weinig van hebben.

bron: Harvard Medical School