Neanderthalers zijn al driekwart miljoen jaar geleden ontstaan als zelfstandige ondersoort en ze zijn veel talrijker geweest dan men tot nu toe dacht. Uit verschillen tussen een gereconstrueerd Neanderthalgenoom en dat van hedendaagse mensen kun je dat statistische afleiden, claimen Amerikaanse onderzoekers in PNAS.

Ze betrekken tevens de Denisova-mens bij het verhaal, een andere ondersoort waarvan resten zijn aangetroffen in Siberië en waar ook een genoom van is gereconstrueerd.

Aangenomen wordt dat een gemeenschappelijke voorouder van Neanderthalers en Denisova-mensen ongeveer 800.000 jaar geleden van de stamboom van Homo sapiens is afgesplitst. Die laatste splitste later in een Afrikaanse en een Euraziatische tak. Nog veel later kwamen de Euraziaten de Neanderthalers weer tegen, met als gevolg dat ongeveer twee procent van ons huidige genoom bestaat uit Neanderthalergenen.

In die laatste genen zit erg weinig variatie, en daaruit kun je afleiden dat Neanderthalers veel last hadden van inteelt. Er circuleren schattingen dat er maar duizend tegelijk hebben geleefd en dat de populatie dus eigenlijk voortdurend tegen uitsterven aan zat.

Maar Alan Rogers en collega’s stellen nu dat dat nooit kan kloppen: er zijn simpelweg te veel Neanderthalers voor teruggevonden. Uit een nieuw statistisch model leiden ze af dat er enkele tienduizenden Neanderthalers moeten hebben rondgelopen. Dat er zo’n groot verschil tussen de schattingen zit, zou dan komen doordat de populatie was verdeeld over een groot aantal kleine groepjes die zelden contact met elkaar hadden. Dan krijg je dus ook inteelt, maar tussen de groepjes worden de verschillen alleen maar groter.

Er komt ook uit dat de Neanderthal- en Denisova-genomen onderling dusdanig verschillen dat beide soorten al 744.000 jaar geleden (let maar niet op significante cijfers…) hun eigen weg moeten zijn gegaan, slechts een paar honderd generaties nadat ze zich samen hadden afgescheiden. Op dat moment moeten er nog maar heel weinig van die mensen over zijn geweest; de Neanderthalpopulatie heeft zich daarna kennelijk spectaculair hersteld terwijl de Denisova-mens pech had.

Het blijft natuurlijk boterzacht giswerk, maar er zit allicht een filmscript in.

bron: University of Utah