Met een cocktail van nanocellulose en silica-nanodeeltjes kun je degraderend canvas van oude schilderijen zijn mechanische sterkte teruggeven. Het werkt beter dan er een tweede laag linnen achter plakken, suggereert een Zweedse publicatie in ACS Applied Nanomaterials.

Dat canvas of ‘schilderslinnen’ bestaat uit vlas-, hennep- en/of katoenvezels (cellulosevezels, dus) die eerst worden gesponnen tot garens. Die worden dan eerst getwijnd tot dun touw, en daaruit wordt tot slot een tamelijk grove kwaliteit textiel geweven. Volgens Romain Bordes en collega’s van Chalmers University moet je het op al die verschillende niveaus aanpakken om de degradatie te lijf te gaan, die wordt veroorzaakt door oxidatie, zuurgekatalyseerde hydrolyse en mechanische stress door temperatuur- en vochtigheidsverschillen.

Vandaar dat ze kiezen voor twee nanomaterialen door elkaar, die elk afzonderlijk al hebben laten zien dat ze textiel kunnen versterken. Colloïdale nanosilicadeeltjes zijn klein genoeg om diep in het canvas te trekken, met hulp van de capillaire werking, en de individuele vezels te bereiken. Om de interactie daarmee te versterken, dompel je de deeltjes van tevoren afwisselend in kationisch polyetheenimine (PEI) en anionisch carboxymethylcellulose (CMC), zodat je een polyelektrolyt-multilaag (PEM) krijgt met CMC aan de buitenkant.

De cellulose-nanofibrillen zijn groter en blijven vooral zitten op de buitenkant van het canvas.

Test met canvas op katoenbasis laten zien dat de combinatie inderdaad de mechanische sterkte verder verhoogt dan de afzonderlijke nanomaterialen. De mengverhouding blijkt daarbij wel van belang: nanocellulose houdt het canvas rekbaar terwijl het van silicadeeltjes brosser en stugger wordt.

Het best voldoet een mengverhouding van negen delen silica op één deel nanocellulose: dat vergroot de treksterkte met ruim eenderde, terwijl van brosheid nog nauwelijks iets is te merken. Volgens de auteurs kom je zo dicht bij de eigenschappen van het canvas op het moment dat het werd beschilderd.

bron: ACS Applied Nanomaterials