Tegen slangenbeten moet je geen tegengif inzetten maar adsorberende nanodeeltjes. Die zijn tenminste universeel en blijven goed buiten de koelkast, stellen Ken Shea en collega’s van de UC Irvine. Ze hebben er octrooi op aangevraagd.

Het onderliggende idee is dat elke slang weliswaar andere polypeptides in zijn gif heeft zitten, maar dat de evolutionaire basis hetzelfde is en dat ze dus nog altijd tot een handvol eiwitfamilies behoren, waarin sommige structuurdetails noodzakelijkerwijs identiek zijn gebleven - bijvoorbeeld het functionele gedeelte.

De gebruikelijke tegengiffen richten zich daar niet op. Die bestaan uit antilichamen, aangemaakt door - meestal - paarden die een kleine dosis gif ingespoten hebben gekregen. Aan welk deel van een eiwit zo’n antilichaam zich hecht moet je maar afwachten, en meestal werken ze dus maar tegen het gif van één bepaalde slangensoort.

Daar komt nog bij dat de antilichamenproductie een kostbaar en langdurig proces is, en dat deze vorm van paardenmishandeling in de VS niet eens schijnt te zijn toegestaan.

Shea en promovendus Jeffrey O’Brien bereiden de nanobolletjes, die ze onlangs in JACS beschreven, uit een polymere gel. Via ‘gerichte synthetische evolutie’ wisten ze te bereiken dat de bolletjes selectief fosfolipases A2 binden, een enzymfamilie die vetzuren van glycerol knipt en die in slangengif zeer veel voorkomt.

In vitro blijken de bolletjes alvast in staat om menselijk bloed te behoeden voor afbraak: het wordt niet troebel meer. Muizen lijken ze ook te helpen.

Op mensen zijn ze nog niet uitgetest en er blijven nog veel vragen open. Moet je bijvoorbeeld ook nog iets doen tegen de overige componenten van het gif? En hoe lang houden de bolletjes de fosfolipases vast, en wat gebeurt er daarna mee?

De onderzoekers zijn op zoek naar investeerders die verdere tests willen bekostigen. Zelfs als de uitvinding niet in staat blijkt om een slangenbeet geheel te verhelpen, is het wellicht een uitkomst voor soldaten op afgelegen slagvelden. Dien nanobolletjes toe als eerste hulp en je koopt wellicht voldoende tijd om ze levend in het hospitaal en aan het infuus met antilichamen te krijgen.

bron: UC Irvine